1 Ekim Dünya Yaşlılar Günü yaklaşırken, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yayımlanan nüfus projeksiyonları, insanlık tarihinin en önemli demografik değişimlerinden birinin eşiğinde olduğumuzu teyit ediyor. Tıp ve teknolojideki gelişmeler sayesinde ortalama yaşam süresi uzarken, düşen doğum oranları dünya nüfusunun hızla yaşlanmasına neden oluyor. BM'nin son verilerine göre, şu anda yaklaşık 1,1 milyar olan 60 yaş ve üzeri nüfusun, 2050 yılına gelindiğinde ikiye katlanarak 2,1 milyar seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu, gelecek 25 yıl içinde gezegenimizdeki her beş kişiden birinin 60 yaşın üzerinde olacağı anlamına geliyor. Bu küresel eğilim, ülkeleri sosyal politikalarını, ekonomik modellerini ve sağlık altyapılarını bu yeni gerçekliğe göre yeniden tasarlamaya zorluyor.
2050'de her 6 kişiden biri 65 yaş üstü olacak
BM'nin "Yaşlanan Dünyada Kimseyi Geride Bırakmamak" başlıklı 2023 Dünya Sosyal Raporu'na göre, yaşlanma trendi özellikle 65 yaş ve üzeri nüfusta daha belirgin bir şekilde görülüyor. 2021 yılında 761 milyon olan 65 yaş üstü küresel nüfusun, 2050'de iki kattan fazla artarak 1,6 milyara ulaşması bekleniyor. Bu öngörü gerçekleşirse, 2050 yılında dünyadaki her altı kişiden biri 65 yaşın üzerinde olacak. Bu oran, demografik yapının ne kadar hızlı değiştiğini çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Karşılaştırma yapmak gerekirse, 1950'de dünyadaki her 20 kişiden sadece biri bu yaş grubundayken, 2021'de bu oran 10 kişide bire yükselmişti.
Tarihi dönüm noktası: 2080'de yaşlılar çocukları geçecek
Nüfus projeksiyonları, daha da uzun vadede tarihi bir dönüm noktasını işaret ediyor. BM Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı (UN DESA) tarafından yayımlanan Dünya Nüfus Tahminleri raporuna göre, 2070'lerin sonunda 65 yaş üstü nüfusun 2,2 milyara ulaşması ve 2080 yılına gelindiğinde ise 18 yaş altı çocukların sayısını kalıcı olarak geride bırakması öngörülüyor. Bu, insanlık tarihinde genç ve çocuk nüfusun, yaşlı nüfustan daha az olacağı ilk dönem olacak. Hatta daha yakın bir tarihte, 2030 yılına kadar küresel çapta 65 yaş ve üzerindeki kişi sayısının, genç nüfus olarak tanımlanan 15-24 yaş arası nüfusu geçeceği tahmin ediliyor.
Bölgesel farklılıklar ve en hızlı yaşlanan ülkeler
Küresel yaşlanma trendi tüm dünyayı etkilese de, artış hızı ve yoğunluğu bölgelere göre önemli farklılıklar gösteriyor. Yaşlı nüfus sayısındaki en büyük artışın 312 milyon ile Doğu ve Güneydoğu Asya'da yaşanması bekleniyor; bu bölgede 2019'da 261 milyon olan yaşlı nüfusun 2050'de 573 milyona çıkacağı öngörülüyor. Ancak oransal olarak en hızlı artışın Kuzey Afrika, Batı Asya ve Sahra Altı Afrika'da görülmesi bekleniyor. Bu bölgelerde yaşlı nüfusun gelecek 30 yılda üç kattan fazla artacağı tahmin ediliyor.
Ülke bazında bakıldığında ise 2050'ye ilişkin tahminler çarpıcı bir sıralama ortaya koyuyor. UN DESA öngörülerine göre, 2050'de Hong Kong, nüfusunun %46,4'ü 65 yaş ve üzeri olacağı tahminiyle dünyanın en yaşlı toplumu haline gelecek. Onu, %39,7 ile Güney Kore, %38,7 ile Tayvan ve %37,5 ile uzun süredir en yaşlı ülke olarak bilinen Japonya takip edecek.
