Barış GÜLMEZ/Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nda 24 Nisan 2024 tarihinde ele alınan Avrupa Birliği’nin kadına yönelik şiddet konusundaki ilk yasası, 27’ye karşı 522 oyla kabul edildi. Kadına Yönelik Şiddet ile Aile İçi Şiddetin Önlemesi Yasası ile tecavüz, cinsel saldırı, çalışma yaşamında cinsel taciz, siber takip ve taciz, cinsel içerikli materyalin istenmeden elde edilmesi, şiddete veya nefrete siber teşvik, mahrem veya manipüle edilmiş materyallerin rıza dışı paylaşımı, zorla evlendirme, zorla kısırlaştırma, kadın sünneti ve interseks sünneti gibi eylemler suç kapsamına alınarak, bu tür eylemlerde bulunan failler için ağır cezalar öngörüldü. AB Resmi Gazetesi’nde yayımlandıktan 20 gün sonra yürürlüğe girecek olan yeni yasal düzenlemeyi, AB üyesi ülkeler 3 yıl içinde hayata geçirecek.
Kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet gibi suçların faillerine ağır cezalar uygulanmasını içeren yasa ile üye ülkelerde yeterince ele alınmayan ve kadınları orantısız şekilde etkileyen şiddet türleri AB genelinde suç kapsamına alındı. Yeni düzenleme ile kadınların zorla evlendirilmeleri ve kadın sünneti yasaklanırken, internet yoluyla işlenen suçlar ve özel bilgilerin ifşa edilmesineilişkin yeni kurallar getirildi.
‘RIZA DIŞI EYLEM’
İnternet ve sosyal medya üzerinden yapılan tacizleri de ceza kapsamına alan yeni yasa ile, tecavüzün önlenmesi konusunda “rıza” kavramına kapsamlı bir açıklama kazandırıldı. Yasa ile tecavüz tanımı rıza dışı tüm cinsel eylemleri kapsayacak şekilde genişletilerek, korkutma, bilinç kaybı, sarhoşluk, uyku, hastalık, bedensel yaralanma veya sakatlık gibi savunmasız durumlar, “rıza dışı eylem” kapsamında değerlendirildi. Kadının sessizliği, sözlü veya fiziksel olarak direnmemesi, faille mevcut ya da geçmişteki ilişkisi gibi etkenlerin, “rızası varmış gibi” ele alınmasının yasaklandığı kapsamında, bireyin rıza göstermiş olmasına rağmen rızasından vazgeçme hakkı da tanındı.
8 İLA 10 YIL HAPİS CEZASI
Tecavüz ve şiddete ilişkin suçlarda 8 ila 10 yıl hapis cezasının öngörüldüğü yeni yasa, cinsel saldırı suçları için en az 3 yıl, suçun ağırlaştırıcı nedenler altında işlenmesi halinde ise en az 5 yıl hapis cezası verilmesini zorunlu kılıyor. Yeni yasayla, bu suçlara ilişkin ağırlaştırıcı nedenler listesi de genişletilerek, kamu görevlilerine, gazetecilere veya insan hakları savunucularına karşı işlenen suçların bu kapsamda değerlendirilmesi hükmü getirildi. Cinsel şiddet mağdurlarına destek konusunda da yeni düzenlemeler içeren yasa ile mağdurlara, sığınma ve barınma ortamı ile kapsamlı sağlık hizmeti sağlanması başta olmak üzere, güvenlik ve refahı artırıcı çeşitli yardımlar sağlanacak, yeni düzenlemelerle şikayetler ve yasal işlemlerin takibi kolaylaştırılacak. Yasa kapsamında, AB üyesi ülkeler, “rıza dışı cinsel ilişkinin ceza gerektiren bir suç olarak kabul edildiği” konusunda kamuoyunu bilinçlendirecek kampanyalar düzenleyecek.
AVRUPA BİRLİĞİ'NDE DE ŞİDDET YAYGIN
Kadınlara yönelik şiddet ile aile içi şiddetin AB genelinde oldukça yaygın olması bu konuda yasal bir düzenlemeyi beraberinde getirdi. AB üyesi ülkelerde her 3 kadından birinin bu durumdan etkilediği tahmin edilirken, AB verilerine göre 2014 yılında her 10 kadından biri cinsel saldırıya, her 20 kadından biri ise tecavüze uğradı, her 5 kadından yaklaşık ikisi de aile içi şiddete maruz kaldı. Son yıllarda her 2 genç kadından birinin cinsiyete dayalı siber şiddete maruz kaldığı AB’de, siber şiddet özellikle politikacı, insan hakları savunucuları veya gazeteciler gibi kamusal yaşamda aktif olan kadınları etkiliyor. AB genelinde cinsel tacize uğrayan kadınların yaklaşık üçte biri işyerinde şiddete maruz kalıyor.
