Elçin YENİ- Türkiye'de sığınmacı kadın ve çocuklara yönelik destek programlarını uygulayan Hayata Destek Derneği’nin İzmir şubesinde sosyal çalışmacı olarak görev alan İlkay Bulunmaz Büyükaşık, çok sayıda sığınmacı kadının geri gönderilme tehdidiyle eşleri tarafından şiddet gördüğüne tanık olduklarını belirtti. Büyükaşık, derneğin sığınmacılara yönelik çalışmalarını, sığınmacı kadınların evlilik-boşanma süreçlerini ve ikametgahın şiddet biçimine dönüşümünü anlattı.
Büyükaşık, afetlerden etkilenmiş toplulukların temel hak ve ihtiyaçlarına erişimlerini sağlamayı amaçlayan bir insani yardım kuruluşu olduklarını, savaş ve silahlı çatışmaların da insan eliyle meydana gelen afet olarak tanımlandığını belirterek, 12 ilde saha ofisleri ve mobil ekiplerle başta acil yardım, çocuk koruma,
yerelleşme ve kapasite geliştirme başlıkları ile çalışmalar yürüttüklerini aktardı.
İlkay Bulunmaz Büyükaşık
Derneğin ana faaliyet konularından olan sığınmacı kadınlarla ilk temasın kadınların yaptığı başvuru ve saha çalışmalarıyla kurulduğunu kaydeden Büyükaşık, yereldeki kurumlarla işbirliği ve kurumlar arası yönlendirmelerin de etkili olduğunu dile getirdi.
Kadınların temel hak ve hizmetlere erişmesi için koruma ve psikolojik destek çalışmaları yürüttüklerini bildiren Büyükaşık, "Geçim kaynağına erişim projelerimizle kadınların güçlenmesine destek oluyoruz. İnsani yardımın 5 temel ilkesini gözeterek çalışmalarımızı yürütüyoruz: insanlık, ayrım gözetmemek, tarafsızlık, bağımsızlık ve hesap verebilirlik. Bu noktada sığınmacı kadınlara da aynı şekilde yaklaşıyoruz.”
Sığınmacı kadınların dil engeli, sosyal yaşama uyum sağlayamamaları, ekonomik özgürlüklerinin olmaması gibi nedenlerle yaşadıkları evliliklerde şiddet ve istismara daha fazla maruz kaldığını savunan Büyükaşık, şöyle konuştu:
"Şiddetin birçok biçimi ile karşı karşıya kalıyoruz. Bu konuda sivil toplum kuruluşları da sorumluluk alarak kadınları adli yardım desteğine ulaştırmaya çalışıyor. En sık karşılaştığımız şiddet biçimlerinden biri geri gönderilmek ve aile düzenini bozmakla tehdit edilmesi, kısıtlanmasına sebep olmaktadır. Koca, eşini 'Seni ülkene gönderirim, çocukları bir daha göremezsin', 'Evden atarım' gibi tehditler ve psikolojik şiddet söylemleriyle çaresiz ve savunmasız bırakmaktadır."
Şiddete karşı sessiz kalan kadınların barolar tarafından verilen hukuk desteklerine de ulaşamadığını dile getiren Büyükaşık, bu konuda tanık oldukları Meryem'in (30) hikayesini anlattı.
Meryem, yeni bir hayat kurmayı başardı
Bir Türk vatandaşı ile evlenen geçici koruma statüsündeki Meryem'in bu evlilikten 3 çocuğunun olduğunu ancak eşinin bitmeyen şiddetine maruz kaldığını anlatan Büyükaşık, "Boşanmak istediğinde eşi, Meryem’i çocukların velayetini almak ve ülkesine geri göndermekle tehdit eder. Ayrıca eşi, Türk ve erkek olduğu için
boşanma sonrasında daha çok hakkı olduğu fikrine Meryem’i inandırmıştır. Ancak Meryem evdeki şiddete daha fazla dayanamamış ve çocukları da alarak polis karakoluna şikayette bulunmuştur. 6284 Sayılı Kanun kapsamında Meryem ve çocukları için tedbir kararları alınmıştır. Meryem ve çocuklar bir süre yaşadıkları ilin Kadın Konukevi’nde kalmış ardından il değişikliği yapmışlardır. Ancak eşi, Meryem ve çocukların yerini öğrenmiş ve bu sefer ölümle tehdit etmeye başlamıştır. Meryem ve çocukları yeniden il değişikliği yapmış ve Meryem’in kimlik bilgileri de değiştirilmiştir. Boşanma davası süreci başlatılmıştır. Süreç hala devam etmektedir. Meryem, kendine ait bir ev ve çocuklarıyla oluşturabileceği bir düzen talep ettiğini belirtmiştir. Hala güvenlik riski bulunan Meryem ve çocukları ile psikoloğumuz
eşliğinde güvenlik planı çalışmaları yapılmıştır. Ardından ev kiralama sürecinde aile desteklenmiştir. Çocuklar için psikolojik destek hizmetine devam edilmiştir. İlgili
danışmanlıklar verilmiştir. Ailenin ihtiyaç durumu yeniden gözden geçirilmiş ve eğitim ve gıda desteği sağlanmıştır. Ancak sunulan bu destekler tek seferlik ve sürdürülebilirliği olmayan destek türleridir. Güvenli ve sürdürülebilir istihdama erişimini sağlamak amacıyla mesleki eğitim kurslarına ve Geçim Kaynakları Projesi’ne yönlendirme yapılmıştır. Yeni ilde çocukların okul kaydı konusunda sıkıntılar yaşanmış ve okul kaydı konusunda Meryem’e destek olunmuştur. Sosyal ve Ekonomik Destek ve Sosyal Uyum Yardımı destekleri de bağlanmıştır. Vaka süreci takip edilmektedir."
