Birleşmiş Milletler (BM), Afganistan’da Taliban yönetiminin kadın ve kız çocuklarına yönelik uyguladığı katı kısıtlamaları ve hak ihlallerini ortaya koyan bir rapor yayımladı.
BM Afganistan’a Yardım Misyonu (UNAMA) tarafından hazırlanan rapor, 2023 yılının son üç ayında Afganistan’da kadınların yaşadığı zorlukları ve baskıları anlatıyor.
Rapora göre, Taliban, evli olmayan ya da erkek vasisi olmayan Afgan kadınların çalışma, seyahat ve sağlık hizmetlerine erişimini engelliyor.
Kadınların yanında erkek vasi olması şartı
Euronews’in haberine göre, raporda, Taliban’ın bekar veya yanında bir erkek vasi ya da mahrem bulunmayan Afgan kadınlara baskı uyguladığı belirtiliyor. BM raporuna göre, Taliban, doğum kontrol hapı satın alan kadınları tutukluyor.
Afganistan’da erkek vasilikle ilgili resmi bir yasa olmamasına rağmen Taliban, kadınların yanlarında kan veya evlilik bağı olan bir erkek olmadan hareket edemeyeceklerini veya belirli bir mesafeyi tek başlarına kat edemeyecekleri şartını koşuyor.
Bu şart, kadınların iş, eğitim, alışveriş, ibadet gibi temel ihtiyaçlarını karşılamalarını zorlaştırıyor. Raporda, kadınların erkek vasi olmadan hastaneye gitmelerinin veya tıbbi tedavi almalarının engellendiği, bazı durumlarda da kadın doktor bulunmadığı için sağlık hizmetlerinden mahrum kaldıkları ifade ediliyor.
Kadınların yüzlerini örtme zorunluluğu
Taliban, Mayıs 2022’de kadınların sadece gözlerini göstermelerini emreden daha önceki yönetimi (1996-2001 yılları arası) sırasındaki kısıtlamalarına benzer şekilde yine tepeden tırnağa burka giymelerini öngören bir kararname yayınlamıştı.
Taliban’ın “ahlak polisi” olarak faaliyet gösteren Emri bil Maruf Bakanlığı, kontrol noktaları ve denetimler yoluyla kadınların kamuya açık alanları, iş yerlerini ve eğitim kurumlarını ziyaretlerinde başörtüsü ve mahremiyet şartlarını da kontrol ediyor.
Kurallara uymadığı anlaşılan kişiler ağır cezalara tabi tutuluyor. Raporda, kadınların yüzlerini örtmedikleri için dayak yedikleri, tutuklandıkları, işten atıldıkları veya okullardan uzaklaştırıldıkları örnekleri yer alıyor.
Raporda, Taliban’ın kadınların yüzlerini örtme zorunluluğunun, kadınların güvenliğini, sağlığını, özgürlüğünü ve insan onurunu ihlal ettiği vurgulanıyor.
BM’den Taliban’a çağrı
BM raporu, Taliban’ın kadın ve kız çocuklarına yönelik muamelesinin, insanlığa karşı işlenen bir suç olan toplumsal cinsiyet zulmü anlamına gelebileceğini kaydediyor.
Raporda, Taliban’ın kadın haklarına saygı duyması, kadınların kamusal yaşama katılımını sağlaması ve kadınların güvenliğini koruması çağrısında bulunuluyor.
Raporda, uluslararası toplumun da Afganistan’daki kadınların durumunu yakından izlemesi ve Taliban’ı insan haklarına uygun davranmaya zorlaması gerektiği belirtiliyor.
