Bursa’da üç üniversitenin ortak yaptığı bir çalışma, daha önce haritalarda görünmeyen bir aktif fay hattını ortaya çıkardı. Kayapa-Yenişehir Fayı adı verilen bu fay, 95 kilometre uzunluğunda ve 7.3 büyüklüğünde deprem üretebilir. Fay hattı, şehir merkezinde Timsah Arena ve Şehir Hastanesi arasından geçiyor.
Fay hattı nasıl bulundu?
Ankara Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi ve Eskişehir Teknik Üniversitesi, Bursa’daki aktif fay hatlarını incelemek için bir araya geldi. AFAD’ın da destek verdiği çalışma, henüz yayınlanmadı. Çalışma kapsamında, Kayapa’dan Yenişehir’e kadar 25 noktada sismik ölçümler yapıldı. Bu ölçümler, alüvyon zeminin altında kalan bir fay hattının varlığını gösterdi. Bu fay hattı, daha önce hiçbir haritada yer almıyordu.
Çalışmanın adı, “Jeolojik ve Jeofizik metotlarla yeni keşfedilen 1855 Bursa depremlerinin olası kaynağı: Kuzey Anadolu Fay Zonu Güney koluna ait Çek-Ayır havzalarını biçen Kayapa-Yenişehir Fayı” olarak belirlendi. Jeoloji Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Engin Er, bu fay hattının ancak detaylı bir çalışmayla tespit edilebileceğini söyledi.
Fay hattı nereden geçiyor?
Çalışma sonucunda, fay hattının yeraltındaki haritası çıkarıldı ve geçtiği yerler belirlendi. Fay hattı, Çek-Ayır havzasını ikiye ayırarak, batıda Kayapa bölgesinden başlayıp doğuda Yenişehir’e kadar uzanıyor. Fay hattının batı kolu 40 kilometre, doğu kolu ise 55 kilometre uzunluğunda. Fay hattının toplam uzunluğu ise 95 kilometre.
Fay hattı, Bursa-batı havzasından şehir merkezine ulaşıyor. Burada, Timsah Arena ve Şehir Hastanesi arasından geçiyor. Şehir merkezinden doğuya doğru devam eden fay hattı, Kumluk alanı güneyinden ve Gürsu kuzeyinden geçiyor. Çataltepe kuzeyinde Bursa-Ankara yolu üzerinde kendini belli ediyor. Daha doğuda, Erdoğan mezarlık alanı ve Seymen kuzeyinden geçerek Yenişehir Ovası’na giriyor. Fay hattı, Yenişehir havzası doğusunda Toprakdere Fayı ile birleşiyor.
Fay hattı ne kadar büyük deprem yapabilir?
Fay hattının ne kadar büyük deprem üretebileceğini hesaplamak için, bölgedeki gerilim durumu ve tarihsel deprem kayıtları incelendi. Bursa’da, son üç büyük deprem 19 Nisan 1850, 28 Şubat 1855 ve 11 Nisan 1855 tarihlerinde meydana geldi. Bu depremlerin, Kayapa-Yenişehir Fayı’nın batı kolundan kaynaklandığı düşünülüyor.
Projede, fay hattının batı kolunun 6.8, doğu kolunun ise 7.3 büyüklüğünde deprem üretebileceği senaryoları üzerinde duruldu. Bu senaryolara göre, fay hattının batı kolunda bir deprem olursa, şehir merkezi ve batı ilçeleri etkilenecek. Fay hattının doğu kolunda bir deprem olursa, şehir merkezi ve doğu ilçeleri etkilenecek. Fay hattının tamamında bir deprem olursa, Bursa’nın tamamı etkilenecek. Bu durumda, depremin şiddeti ve hasarı da artacak.
