Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) Eylül 2025 dönemi için yayımladığı Gıda Fiyat Endeksi (TEGE) verileri, son aylarda yüzde 2’nin üzerinde seyreden aylık gıda enflasyonunun yüzde 2,81 oranında arttığını ortaya koydu. Sonuç, tüketici fiyatlarındaki yükseliş baskısının gıda sektöründe devam ettiğine işaret ediyor. Aynı dönemde TÜRK-İŞ tarafından hesaplanan mutfak enflasyonu ise yüzde 3,17 olarak gerçekleşti ve gıda harcamalarındaki ağırlaşmayı gözler önüne serdi.
Taze meyve ve sebzede fiyatlarda iniş çıkış
Eylül ayında taze meyve ve sebze grubunda fiyat hareketleri karmaşık bir tablo sundu. En çok değer kaybeden ürünler arasında limon, salatalık ve karpuz yer alırken, sivri biber, çarliston biber ve kıvırcık fiyatlarında belirgin artışlar oldu. Bu durum, özellikle yaz sonu ve sonbahar başı dönemine denk gelen arz-talep dengelerindeki dalgalanmayı yansıtıyor. Sebze ve meyvedeki fiyat hareketleri, kentli tüketicilerin artan enflasyon altında bütçe planlamasının zorlaştığını gösteriyor.
Kuruyemiş ve sakatat fiyatlarında önemli artış
Taze ürünler dışındaki kategorilerde ise fiyat artışları Antep fıstığı, sakatat ürünleri ve reçel gibi kalemlerde yoğunlaştı. Özellikle Antep fıstığındaki yükseliş, hem market rafları hem de turizm sektöründe maliyet artışlarına yol açıyor. Sakatat ürünlerindeki fiyat hareketleri ise protein kaynakları arasındaki ekonomik çeşitliliği etkiledi. Buna karşılık fiyatlarında azalma gözlenen ürünler arasında lokum, ay çekirdeği ve kakaolu toz içecekler bulunuyor, bu durum sınırlı da olsa tüketicilere nefes aldıran gelişmeler arasında yer alıyor.
Yıllık enflasyon rakamları endişe verici
Raporda 1 Ekim 2025 itibarıyla yıllık bazda da alarm verici rakamlar dikkati çekti. TEGE üzerinden hesaplanan yıllık gıda enflasyonu yüzde 31,5 olarak gerçekleşirken, TÜRK-İŞ’in mutfak enflasyonu daha da yüksek, yüzde 41 olarak kaydedildi. Bu rakamlar, özellikle düşük gelirli ailelerin temel gıda ihtiyaçlarını karşılama konusunda yaşadığı zorlukları ortaya koyuyor.
Enflasyon baskısını tetikleyen etkenler
Uzmanlar, gıda fiyatlarındaki artışın altında yatan başlıca nedenler arasında iklim koşullarının olumsuz etkileri, hammadde maliyetlerindeki yükseliş ve küresel piyasalardaki dalgalanmalar olduğunu vurguluyor. Ayrıca kur değişimleri ve enerji maliyetlerindeki artışın da gıda üretim ve lojistiği üzerinde baskı oluşturduğu ifade ediliyor.
Tüketicinin cephesinde dikkat çeken eğilimler
Gıda fiyatlarındaki sürekli yükseliş, tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarında değişikliklere neden oluyor. Özellikle taze sebze-meyve tercihinde fiyat artışına paralel olarak değişim gözlenirken, kuruyemiş ve işlenmiş ürün fiyatlarının yükselmesi, ev bütçelerinde ciddi planlama gerektiriyor. Halkın alım gücünün düşmesi ve temel gıdalara erişimin zorlaşması, sosyal dengeleri de gözeten politikaların önemini bir kez daha artırıyor.
