Satranç Tahtası Nasıl Kurulur?
Satranç oyununun başında, satranç tahtası her iki oyuncunun sağ alt köşesinde beyaz (veya açık renkli) kare olacak şekilde yerleştirilir.
Satranç taşları her zaman aynı düzenle dizilir. İkinci sıra tamamen piyonlarla doldurulur. Köşelere kaleler yerleştirilir, onların hemen yanına atlar, ardından filler konur. Vezir her zaman kendi rengindeki karede (beyaz vezir beyaz karede, siyah vezir siyah karede) bulunur ve kalan kareye şah yerleştirilir.
Satranç Taşlarının Hareketleri
Her taşın kendine özgü hareket kabiliyeti vardır. Taşlar, diğer taşların üzerinden geçemezler (at hariç) ve kendi taşlarının bulunduğu kareye yerleşemezler. Ancak, rakibin taşının bulunduğu kareye yerleşerek onu oyun dışı bırakabilirler.
Şahın Hareketleri
Şah, oyunun en önemli taşıdır. Ancak, sadece bir kare hareket edebilir ve her yönde (yatay, dikey, çapraz) bir adım ilerler. Şah, tehdit altında olduğu bir kareye hareket edemez. Şahın tehdit edilmesi "şah çekmek" olarak adlandırılır.
Vezirin Hareketleri
Vezir, satrançtaki en güçlü taştır. Herhangi bir yönde (yatay, dikey, çapraz) sınırsız hareket edebilir. Ancak, kendi taşlarının üzerinden geçemez. Vezir, rakibin taşını ele geçirerek hareketini tamamlar.
Kalenin Hareketleri
Kale, yatay ve dikey yönde sınırsız hareket edebilir. Kaleler birbirlerini koruduklarında ve birlikte çalıştıklarında oldukça güçlüdürler.
Filin Hareketleri
Fil, sadece çapraz yönde hareket eder ve sınırsız adım atabilir. Her fil, başladığı renkte (açık veya koyu) kalır ve her zaman bu renkte hareket eder.
Atın Hareketleri
At, diğer taşlardan farklı olarak "L" şeklinde hareket eder: bir yönde iki kare, ardından 90 derece dönerek bir kare daha. At, diğer taşların üzerinden atlayabilen tek taştır.
Piyonun Hareketleri
Piyonlar, farklı şekilde hareket eder ve taş ele geçirirler. İleriye doğru hareket ederler ama çapraz olarak taş ele geçirirler. İlk hamlelerinde iki kare ileri gidebilirler, sonrasında sadece bir kare ilerlerler. Piyonlar geriye doğru hareket edemezler.
Satrançta Özel Kurallar
Piyonların Terfisi
Bir piyon tahtanın karşı tarafına ulaştığında, başka bir taş türüne (genellikle vezir) terfi edebilir. Bu kurala "piyon terfisi" denir ve sadece piyonlar terfi edebilir.
Geçerken Alma Kuralı
Fransızca "en passant" olarak bilinen bu özel kural, bir piyonun ilk hamlede iki kare ilerleyip rakip piyonun yanına gelmesi durumunda geçerlidir. Rakip piyon, bu piyonun yanına gelirse onu ele geçirebilir. Bu hamle hemen yapılmalıdır, aksi takdirde geçerliliğini yitirir.
Rok Hamlesi
Rok, şah ve kalenin özel bir hamlesidir. Şah, iki kare sağa veya sola hareket eder ve kale de şahın üzerinden geçerek yanına yerleşir. Rok yapmak için bazı şartlar vardır: Şah ve kale daha önce hareket etmemiş olmalıdır, şah ve kale arasında taş olmamalıdır ve şah tehdit altında olmamalıdır.
Satrançta İlk Hamleyi Kim Yapar?
İlk hamleyi her zaman beyaz taşlarla oynayan oyuncu yapar. Kimin beyaz olacağına karar vermek için yazı-tura veya başka bir şans yöntemi kullanılır. Beyaz taşlar avantajlıdır çünkü ilk hamleyi yapma şansı tanır.
Şah Mat
Oyunun amacı, rakibin şahını mat etmektir. Şah mat, şahın tehdit altında olduğu ve kaçacak yeri olmadığı durumlardır. Şah, tehditten kaçmak için tehdit edilmeyen bir kareye gidebilir, başka bir taşı araya koyabilir veya tehdidi yapan taşı ele geçirebilir.
Beraberlik
Satranç oyunları bazen berabere sonuçlanabilir. Beş durum beraberlik ile sonuçlanır: pat durumu, oyuncuların anlaşması, tahtada yeterli taş olmaması, aynı pozisyonun üç kez tekrarlanması ve elli hamle kuralı.
Temel Satranç Stratejileri
Şahınızı Koruyun
Şahınızı korumak için genellikle köşelere doğru hareket ettirin ve mümkün olan en kısa sürede rok yapın.
Taşlarınızı Kaybetmeyin
Taşlarınızı dikkatlice kullanın ve gereksiz kayıplardan kaçının. Her taşın değeri vardır ve oyun sonuna kadar bu değerlere dikkat edin.
Tahtanın Merkezini Kontrol Edin
Taşlarınızı ve piyonlarınızı merkeze yerleştirerek daha fazla hareket alanı yaratın ve rakibinizin hareketlerini sınırlayın.
Tüm Taşlarınızı Kullanın
Tüm taşlarınızı oyuna sokarak daha etkili saldırılar yapabilirsiniz. Sadece birkaç taşla saldırmak güçlü rakiplere karşı etkili olmayacaktır.
