Böbrek nakli, son dönem böbrek yetmezliği yaşayan hastalar için yaşam kurtarıcı bir işlem olarak önemli bir yer tutmaktadır. Memorial Antalya Hastanesi Nefroloji Bölümü'nden Uz. Dr. Ümit Çakmak, böbrek nakli sonrasında hastaların yaşam süresi ve kalitesinin, sağlık durumlarına, kullanılan böbrek türüne ve ameliyat sonrası kendilerine nasıl baktıklarına bağlı olduğunu belirtiyor. Özellikle, nakil sonrasında hastaların sağlıklarını nasıl korudukları, yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bir faktör olarak öne çıkmaktadır.
Böbrek yetmezliği ve nakil süreci
Uz. Dr. Çakmak, böbrek yetmezliğinin, böbreklerin işlevini yerine getirememesi durumu olduğunu belirterek, bu rahatsızlığın en az üç ay boyunca devam ettiğini ifade etti. Böbrek nakli, bu tür durumlarda, genellikle canlı ya da kadavra vericilerden yapılmaktadır. Nakil ameliyatı öncesinde hastanın kendi böbrekleri genellikle yerinde bırakılır ve yeni nakledilen böbrek karın bölgesinin alt kısmına yerleştirilir. Böylece hastada, çalışmayan iki böbrek ve sağlıklı bir böbrek olmak üzere üç böbrek bulunur.
İlaç kullanımı ve dikkat edilmesi gerekenler
Böbrek nakli sonrası hastaların bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanması gerektiğine dikkat çeken Uz. Dr. Çakmak, bu ilaçların nakledilen böbreğin reddedilmesini önlemeye yönelik olduğunu söyledi. İlaçların düzenli olarak doktor tavsiyelerine uygun şekilde ve belirli saatlerde alınması gerektiğinin altını çizen Çakmak, hastaların kendi başlarına ilaç dozunu değiştirmemeleri gerektiğini belirtti.
Doktora başvurma zamanı
Ameliyat sonrası hastaların düzenli olarak poliklinik kontrollerine gitmeleri gerektiğini hatırlatan Uz. Dr. Çakmak, bazı belirtilerin görüldüğü durumlarda ise doktorlarına başvurmanın önemini vurguladı. Yüksek ateş, nefes darlığı, öksürük, bulantı, kusma, idrarla ilgili sorunlar gibi belirtiler hastaların derhal doktora başvurması gerektiği durumlar arasında yer alıyor.
Böbrek nakli sonrası beslenme ve sporun önemi
Böbrek nakli sonrası hastaların beslenmelerine dikkat etmeleri gerektiğini belirten Uz. Dr. Çakmak, özellikle kilo artışının sıkça görüldüğünü ifade etti. Kortizon gibi ilaçların etkisiyle iştah artışı ve su ile tuz tutma durumlarının, hastaların beslenme düzenini olumsuz etkileyebileceğini söyledi. Bu nedenle, yemeklerin az tuzlu hazırlanması ve kalori hesabı yapılması önerilmektedir. Ayrıca, hastaların ilk dönemde aktif bir yaşam sürmeleri gerektiğini belirten Çakmak, yürüyüş gibi hafif egzersizlerin kalp, kemik ve psikolojik sağlık üzerinde olumlu etkiler yarattığını söyledi. Böbrek nakli sonrası, üç ay geçtikten sonra daha yoğun sporlar yapılabilecektir.
Böbrek reddi korkusunun önüne geçmek
Nakil sonrası hastaların en çok korktuğu durumlardan biri de nakledilen böbreğin reddedilmesidir. Uz. Dr. Çakmak, son yıllarda geliştirilen tedavi yöntemleri ile böbrek reddi vakalarının azaldığını belirtti. Reddedilen böbrekler için dahi yeni bir nakil yapılabileceğini söyleyen Çakmak, bu durumu tedavi edebilmenin artık mümkün olduğunu ifade etti. Bu tür sorunlarla karşılaşılsa bile hayatı tehdit eden bir problem olarak kalmadığını vurguladı.
Böbrek nakli, doğru bakım ve özenle uzun yıllar sağlıklı bir yaşam sürdürmenin temelini atmaktadır. Ancak, bu süreçte hastaların dikkat etmeleri gereken pek çok faktör bulunmaktadır. Sağlıklarını düzenli olarak takip etmeleri, ilaç kullanımını doğru şekilde gerçekleştirmeleri ve beslenme ile spor konusunda dikkatli olmaları, böbrek nakli sonrası sağlıklarının korunması için kritik öneme sahiptir.
