İzmir'in kanayan yarası haline gelen radyoaktif atık sorunu, yeni bir skandalla tekrar gündeme geldi. İzmir Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı'na bağlı Kent Temizliği Şube Müdürlüğü denetim ekipleri, rutin kontroller sırasında Gaziemir ilçesi Emrez Mahallesi'ndeki eski kurşun fabrikası alanından çıkarılan tehlikeli atıkların, Torbalı ilçesi Yoğurtçular Mahallesi'ndeki tarım arazilerine izinsiz şekilde döküldüğünü tespit etti.
2010 yılına kadar faaliyette bulunan Aslan Avcı Kurşun Fabrikası sahasında, çok tehlikeli kurşun atıkların yanı sıra nükleer atıklar bulunduğu yıllar önce ortaya çıkmıştı. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından yapılan ölçümlerde, bölgedeki radyasyon değerlerinin normalin yüzlerce kat üstünde olduğu belirlenmişti. Ancak aradan geçen 18 yıla rağmen, atıkların bertaraf edilmesi konusunda kalıcı bir çözüm üretilemedi.
Belediye ekipleri skandalı nasıl ortaya çıkardı?
İzmir Büyükşehir Belediyesi denetim ekipleri, Emrez Mahallesi 49 ada 12 parselde Ekovar Çevre Grup Geri Dönüşüm Atık Depolama İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin kazı çalışmaları yaptığını tespit ederek tutanak tuttu. Ekipler, sahada döküm yapan Nerman Hafriyat İnşaat Limited Şirketi'ni yakın takibe aldı.
Belediye ekipleri, eski kurşun fabrikası alanındaki toprağın iş makineleriyle kazılarak 35 GC 6802 ve 35 NN 157 plakalı kamyonlara yüklendiğini belirledikten sonra, bu araçları adım adım izledi. Kamyonların Torbalı ilçesi Yoğurtçular Mahallesi'ndeki 107 ada 22 parsele atıkları döktüğü an fotoğraflarla belgelendi.
Ekipler, konuyu hemen İzmir Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İzmir İl Müdürlüğü'ne resmi yazıyla bildirdi. Yazıda, bahsi geçen araçların güzergahı takip edilerek atığın Gaziemir Emrez Mahallesi 49 ada 12 parselden çıktığı, alandaki atığın radyoaktif madde içerdiği ve bunun Aslan Avcı Döküm Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye ait olduğu vurgulandı.
Bakanlık harekete geçti, cezalar kesildi
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü ekipleri, ihbar üzerine harekete geçerek 7 Mart 2025 tarihinde bölgede inceleme yaptı. İncelemede, söz konusu araçların 5 Mart'ta işletmeden çıktığı, radyasyon kontrollerinin yapıldığı, araçtaki radyasyonun sınır değerler altında olduğu ve radyasyon yönünden herhangi bir tehlike arz etmediği belirlendi. Ancak işletmeden lisanslı tesise gönderilmek üzere çıkış yapan atıkların, taşıyıcı hafriyat firmaları tarafından Torbalı ilçesi Yoğurtçular Mahallesi'ndeki açık alana kaçak olarak döküldüğü tespit edildi.
Bakanlık ekiplerinin 7 Mart'ta döküm noktasında yaptığı incelemede, 'Nerman Hafriyat İnşaat Hırdavat Nakliyat İthalat, İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi' ile 'İzmirim Hafriyat İnşaat Hırdavat Nakliyat Hurda İthalat, İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nin iki kamyonla aynı noktaya mevzuata aykırı olarak hafriyat toprağı döktüğü belirlendi.
Çevre Kanunu'nun 20'nci maddesi uyarınca "hafriyat toprağının mevzuata aykırı olarak dökülmesi" gerekçesiyle her bir firmaya 5 milyon 609 bin 178'er TL olmak üzere toplam 11 milyon 218 bin 356 TL idari para cezası uygulandı. Bölgedeki atıklar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ekiplerinin tespitinin ardından aynı gün toplatılarak "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atığı Geri Kazanım Lisansı" bulunan bir işletmeye gönderildi.
Savcılık soruşturma başlattı
İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı, olayın ardından harekete geçerek soruşturma başlattı. Başsavcılıktan yapılan açıklamada, "İzmir'de bulunan eski kurşun geri kazanım fabrikasının atıklarının dökülerek çevrenin kirletildiğine dair bilgilerin tespit edilmesi üzerine, İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı'nca 02/01/2025 kurulan Çevre, İmar, Ormanlara ve Hayvanlara Yönelik Suçlar Soruşturma Bürosunca iki hafriyat şirketi yetkilisi ve dört hafriyat kamyonu sürücüsü hakkında 5237 Sayılı TCK'nin 181'inci maddesinde düzenlenen 'Çevrenin Kasten Kirletilmesi' suçuna ilişkin olarak derhal soruşturma başlatıldı" ifadelerine yer verildi.
