Türkiye’nin doğurganlık oranı son yıllarda 1.48 seviyesine kadar geriledi. Bu oran, nüfusun kendini yenileme eşiği olan 2.1’in oldukça altında. Alarm veren tablo, hükümeti hem evliliği hem de doğumu teşvik edecek yeni reformlar hazırlamaya yöneltti.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile AK Parti’nin üzerinde uzun süredir çalıştığı kapsamlı paket tamamlanma aşamasına geldi. Düzenlemenin, Aralık ayı içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulması ve yeni yılın ilk haftalarında yasalaşması bekleniyor.
Doğum izni 24 haftaya çıkarılıyor
Paketteki en önemli maddelerden biri, çalışan kadınlara verilen doğum izninin artırılması. Mevcut uygulamada 16 hafta olan doğum izni, yeni düzenlemeyle 24 haftaya yani 6 aya çıkacak.
Bu değişiklik, hem kamu hem de özel sektörde geçerli olacak. Böylece farklı personel rejimleri arasındaki izin süreleri eşitlenecek ve tüm kadın çalışanların analık izninden genişletilmiş şekilde yararlanması sağlanacak.
Ayrıca anneler için kademeli esnek çalışma, doğum sonrası iş–aile dengesini güçlendiren destek modelleri ve ek teşviklerin de pakete eklenmesi bekleniyor.
Babalık izni de özel sektörde 10 güne çıkıyor
Hükümetin reform paketi yalnızca anneleri değil, babaları da kapsıyor. Mevcut durumda:
-
Memurlarda babalık izni: 10 gün
-
Özel sektör çalışanlarında babalık izni: 5 gün
Yeni düzenlemeyle birlikte özel sektör çalışanlarının babalık izni de 10 güne çıkarılacak. Böylece hem kamu hem de özel sektörde çalışan babalar eşit haklara sahip olacak. Amaç, doğum sonrası ilk günlerde aile içi desteği artırmak ve ebeveynlerin yükünü hafifletmek.
Ev kadınlarına emeklilik ve vergi istisnası hazırlığı
Reform paketinin dikkat çeken bir diğer başlığı ise ev kadınlarının sosyal güvenceye erişimi. Hükümet kaynakları, ev kadınlarındaki doğum oranının da nüfus yenileme seviyesinin altında olduğuna dikkat çekiyor. Bu nedenle ev kadınlarına özel teşviklerin devreye alınması planlanıyor.
Masada bulunan seçenekler:
-
Ev kadınlarına emeklilik sistemi
-
Vergi istisnası veya prim desteği modelleri
-
Ev kadınlarının sosyal güvenceye daha kolay dahil edilmesi
Bu modellerle, doğum oranlarını artırmak ve aile yapısını desteklemek hedefleniyor.
Mahalle tipi kreşler ve çocuk bakım desteği geliyor
Çalışan kadınlarda doğurganlık hızının daha düşük olması nedeniyle hükümet, annelere yönelik yeni sosyal destek modelleri üzerinde de duruyor. Bu kapsamda:
-
Mahalle tipi kreşlerin yaygınlaştırılması
-
Çocuk bakım desteklerinin artırılması
-
İşverenlere ebeveyn dostu çalışma modelleri için teşvikler
gibi uygulamalar değerlendiriliyor.
Bu adımların hem çalışan kadınların iş hayatında kalmasını kolaylaştırması hem de ikinci ve üçüncü çocuk teşvikini artırması bekleniyor.
Koruyucu ailelere ilk kez izin hakkı
Taslak çalışmada dikkat çeken bir yenilik de koruyucu aileler ile ilgili. Mevcut mevzuatta koruyucu aile olan personele izin hakkı bulunmuyordu. Yeni düzenlemeyle:
-
Memur
-
İşçi
-
Askerî personel
koruyucu aile olduklarında ilk kez 10 günlük izin kullanabilecek.
Bu uygulama, üç yaşından küçük çocukları koruyucu aile olarak yanına alan personele önemli bir destek sağlayacak.
Reform paketinin Meclis’e sunulması bekleniyor
Hükümetin hazırladığı kapsamlı doğum–aile destek paketi, Aralık ayı içinde Meclis’e sunulacak. Düzenlemenin bütçe görüşmelerinin ardından hızla yasalaşması ve 2026 yılıyla birlikte uygulanmaya başlaması öngörülüyor.
Yeni düzenlemeler, hem çalışan kadınlar hem ev kadınları hem de ebeveynler için önemli dönüşümleri beraberinde getiriyor. Doğurganlık hızındaki düşüşle mücadele kapsamında atılan bu adımlar, Türkiye’nin sosyal politika gündeminde uzun süre konuşulacak gibi görünüyor.
