Türkiye’nin en önemli tarımsal ihracat kalemlerinden biri olan fındıkta, üretici son yılların en büyük verim kaybıyla karşı karşıya. Nisan ayında yaşanan zirai donun yanı sıra iklim değişikliğine bağlı kuraklık ve hızla yayılan kahverengi kokarca (Halyomorpha halys) zararlısı, Karadeniz’de üreticinin kâbusuna dönüştü.
Uzmanların saha incelemelerine göre, Doğu Karadeniz’de bu üç etkenin yol açtığı zarar sonucu yaklaşık 250 bin tonluk rekolte kaybı yaşandı. Ulusal Fındık Konseyi (UFK) Yönetim Kurulu Üyesi Sebahattin Arslantürk, son yılların en düşük üretim dönemine girildiğini belirtti.
“Tüm zamanların en az rekoltesi bekleniyor”
Arslantürk, hem iklim koşullarının hem de zararlı böcek istilasının fındık üretimini olumsuz etkilediğini belirterek şöyle konuştu:
“Kahverengi kokarca son yıllarda bölgemizde etkisini artırdı. Artık sadece Karadeniz’le sınırlı değil; Bakanlığın tespitlerine göre 33 ilde zarar söz konusu. 2025 mahsulünde kuraklığa bağlı 60 bin ton, kokarcaya bağlı 40 bin ton, nisan ayında yaşanan dona bağlı 150 bin ton olmak üzere en az 250 bin tonluk bir kaybımız var. Bu da son yılların en büyük düşüşü anlamına geliyor. Tüm zamanların en düşük rekoltesiyle karşı karşıyayız.”
Kokarcanın geçen yıla göre daha büyük bir kayba yol açtığını vurgulayan Arslantürk, “Geçen yıl bu zararın miktarı 30 bin tondu. Bu yıl 40 bin ton civarında, yani yaklaşık 15 milyon liralık bir ekonomik kayıp söz konusu. Gerekli önlemler alınmazsa, zarar her yıl artarak devam edecek” dedi.
Kahverengi kokarcanın tamamen yok edilmesinin mümkün olmadığını ancak popülasyonunun azaltılabileceğini belirten Arslantürk, ilaçlama çalışmalarının uzun vadeli sürmesi gerektiğine dikkat çekti:
“Bu zararlıyı bir yılda ortadan kaldırmak mümkün değil. En az 5 ila 10 yıl sürecek bir mücadele gerekiyor. İlaçlama yılda 3-4 kez yapılmalı. Kışlak döneminde ve nisan-mayıs aylarında yapılan ilaçlamalar, popülasyonu ciddi oranda azaltıyor. Kesin olarak yok edemeyiz ama kontrol altında tutabiliriz.”
