İzmir'i vuran rekor yağışlar, en ağır faturayı turistik ilçe Foça'ya kesti. 23 Ekim ve 11 Kasım tarihlerinde art arda gelen ve sele dönüşen yağışlar sonrası bölgede adeta bir afet durumu yaşandı. İzmir Büyükşehir Belediyesi İZSU Genel Müdürlüğü ekipleri, sel ve su baskınlarının yarattığı tahribatı ortadan kaldırmak için bölgede kapsamlı bir temizlik ve altyapı seferberliği başlattı.
Yapılan ilk müdahalelerde, sorunun sadece yağan yağmurdan değil, dağlık kesimlerden selle birlikte sürüklenerek dere yataklarını tıkayan devasa boyuttaki tomruk, ağaç dalları ve kaya parçalarından kaynaklandığı anlaşıldı.
Dağlardan gelen 6 bin tonluk kabus
İZSU ekipleri, afet sonrası başlattıkları yoğun çalışmalarda Foça, Bağarası ve Yeni Foça'daki dere yataklarından yaklaşık 6 bin ton malzeme çıkardı. Bu rakam, felaketin boyutunu gözler önüne serdi. Çıkarılan malzemenin rutin dere temizliğindeki mil (rüsubat) malzemesinden farklı olarak, büyük kütleli ağaç gövdeleri, kayalar ve moloz yığınlarından oluştuğu gözlendi.
Ekiplerin afet sonrası müdahale bilançosu da yapılan işin büyüklüğünü ortaya koydu:
-
Yeni Foça’da 3 bin 450 ton malzeme çıkarıldı.
-
Foça merkezde bin 850 ton malzeme çıkarıldı.
-
Bağarası’nda 550 ton malzeme çıkarıldı.
Afetin ilk anından itibaren sahaya inen İZSU ekipleri, 8 iş makinesi, 6 kamyon, 3 kombine kanal temizleme aracı ve çok sayıda personelle çalışarak, tıkanan dere yataklarında su akışını yeniden sağlamayı başardı.
Tarihi köprü bile dayanamadı: Tıkanmanın nedeni orman yangını kalıntıları
Foça'yı vuran felaketin, basit bir yağış olayı olmadığı, geçmişte yaşanan orman yangınlarının gecikmeli bir etkisi olduğu tespit edildi. İlk darbe 23 Ekim 2025’te geldi; metrekareye 154,6 kilogram gibi rekor bir yağış düştü. Bu şiddetli yağış, bölgedeki önceki orman yangınları nedeniyle bitki örtüsünü kaybetmiş ve savunmasız kalmış üst havzalardaki tonlarca yanmış tomruk, kül ve ağaç parçasını sökerek hızla dere yataklarına sürükledi.
İkinci ve yıkıcı darbe ise 11 Kasım 2025'te yaşandı. Metrekareye kısa sürede düşen 57 kilogramlık yoğun yağış, dağlardan yeni bir tomruk ve moloz dalgasını tetikledi. Bu ikinci dalga, Yeni Foça merkezindeki derenin denizle buluştuğu noktada yer alan tarihi Ali Stair Caddesi kemer köprüsünün çıkışını tamamen tıkadı.
Su yatağını bulamayınca, tarihi köprünün arkasında biriken sel suları Yeni Foça merkezinde taşkına ve su baskınlarına neden oldu. İZSU ekipleri, bu kritik noktaya hızla müdahale ederek köprünün ağzını tıkayan malzemeyi temizledi ve suyun denize akışını yeniden sağladı.
Yaralar sarılıyor: Yetersiz menfezler genişletilecek, yeni köprü geçişi yapılacak
Yaşanan bu afet, bölgedeki mevcut altyapının "afet" senaryoları için yetersiz kaldığını da acı bir şekilde gösterdi. Şiddetli yağışlar bazı dere duvarlarında hasara yol açarken, dağdan sürüklenen yoğun malzemenin dere üzerindeki yol geçiş menfezlerinin kesitlerini (su taşıma kapasitelerini) tıkadığı belirlendi.
İZSU, düzenli dere temizliklerine devam ederken, gelecekte benzer felaketlerin yaşanmaması için Foça Belediyesi ile koordineli bir şekilde kalıcı altyapı güçlendirme çalışmalarına başladı. Bu kapsamda şu adımlar atılacak:
-
Hasarlı Duvar Onarımı: Sel nedeniyle yıkılan veya hasar gören dere duvarları onarılacak.
-
Menfez Genişletme: Yetersiz kaldığı tespit edilen dere üzeri yol geçiş menfezleri, daha fazla su ve moloz taşıyabilecek şekilde genişletilecek.
-
Tarihi Köprüye Ek Geçiş: Yeni Foça'daki taşkının ana nedeni olan Ali Stair Caddesi'ndeki tarihi köprünün yanına, suyun denize deşarjını rahatlatmak için ilave bir geçiş yapısı inşa edilecek.
-
Karayolları ile Koordinasyon: Mersinaki Caddesi'nde, Karayolları Bölge Müdürlüğü sorumluluk alanında kalan kısımdaki yetersiz menfezlerin de yenilenmesi için ilgili kurumla teknik süreç başlatıldı.
Felaketten önce 23 kilometrelik temizlik yapılmıştı
İZSU Genel Müdürlüğü, kış hazırlıkları kapsamında afet öncesinde de bölgede yoğun bir çalışma yürüttüğünü açıkladı. Ocak–Eylül 2025 döneminde, yani rekor yağışlar başlamadan önce, Foça genelindeki dere güzergâhlarında toplam 23 bin 100 metre (23.1 km) uzunluğunda bir hatta temizlik çalışması yapılmıştı.
Bu rutin çalışmalarda dere yataklarından 4 bin 310 ton rüsubat (mil) malzemesi çıkarılmış, dere kesitleri genişletilerek su akış kapasitesi artırılmıştı. Ancak bu rutin temizliğin, orman yangını kalıntılarının da eklenmesiyle "afet" boyutuna ulaşan 6 bin tonluk tomruk ve kaya yığınını engellemeye yetmediği görüldü.
