Bilim insanları, gece geç saatlerde uyanık kalmanın yalnızca uyku düzenini değil, beynin işleyiş biçimini de kökten değiştirdiğini ortaya koydu. Yapılan araştırmalara göre gece yarısından sonra insan zihni, negatif düşüncelere daha fazla odaklanıyor, tehlikeli fikirler daha çekici hale geliyor ve dürtüler üzerindeki kontrol zayıflıyor.
Araştırmalar, özellikle uykusuz kalınan gecelerde, insanların riskli davranışlar sergilemeye, ani kararlar almaya ve olumsuz duygulara daha açık hale geldiğini gösteriyor.
"Mind After Midnight" hipotezi
Uzmanların “Mind After Midnight” (Gece Yarısından Sonra Zihin) adını verdiği hipotez, insan vücudu ve beyninin 24 saatlik doğal bir döngüyle çalıştığını savunuyor.
Gündüz saatlerinde beyin, üretkenlik ve mantıklı düşünme odaklı çalışırken, gece yarısından sonra duygusal tepkiler ve dürtüsel kararlar ön plana çıkıyor.
Araştırmacılar, gece uyanık olunduğunda beynin tehdit algısının artığını ve olumsuz düşüncelere karşı daha savunmasız hale geldiğini belirtiyor. Bu durum, özellikle depresyon veya kaygı eğilimi olan kişilerde riskleri artırabiliyor.
Harvard’dan uyarı: “Beyin gece tam kapasiteyle çalışmıyor”
Harvard Üniversitesi nöroloğu Prof. Elizabeth Klerman, konuya dair yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Gece yarısı uyanık olan milyonlarca insan var ve beyinlerinin gün içinde olduğu kadar verimli çalışmadığına dair güçlü kanıtlarımız mevcut. Bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç var çünkü hem onların hem de toplumun sağlığı bundan etkileniyor.”
2020 yılında yayımlanan bir başka çalışmada ise, gece uyanık kalmanın intihar düşüncelerini tetikleyebileceği öne sürülmüştü. Uzmanlara göre bu durum, sirkadiyen ritmin bozulması ve beynin duygusal dengesinin değişmesiyle bağlantılı.
Riskli davranışlar artıyor
Araştırmalar, gece geç saatlerde beynin mantıklı düşünme merkezinin (prefrontal korteks) aktivitesinin azaldığını, buna karşın duygusal merkezlerin (amigdala gibi) daha aktif hale geldiğini gösteriyor.
Bu dengesizlik, kişilerin sigara içme, aşırı yeme, alkol tüketimi veya ani karar verme gibi davranışlara yönelmesine yol açabiliyor.
Uzmanlardan öneri: Uykunuzu hafife almayın
Uzmanlar, düzenli uyku alışkanlıklarının hem zihinsel sağlık hem de karar verme becerileri açısından büyük önem taşıdığını vurguluyor.
Beynin en verimli şekilde çalıştığı saatlerin genellikle sabah ve gündüz aralığı olduğu, bu nedenle gece geç saatlerde alınan kararların veya yapılan eylemlerin genellikle hatalı olabileceği ifade ediliyor.
