Bir okurumuz soruyor: “6 yıldan beri çalıştığım işyerinden 8 hafta sonra geçerli olmak üzere işten çıkarıldığıma, bu süre içinde iş arama iznimi kullanabileceğime ilişkin yazı imzalattılar. Ne var ki işlerin yoğun olduğu gerekçesiyle iş arama izni kullandırılmadığı gibi süre sonunda kıdem tazminatım dışında başka bir ödeme de yapılmadı. Bu durumda ihbar tazminatını alabilir miyim?”
Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi 4857 sayılı İş Yasası’nın süreli feshi düzenleyen 17'nci maddesine göre belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekmekte olup, bu durumda iş sözleşmesi işçinin kıdemine göre bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 2 ile 8 hafta sonra feshedilmiş sayılır.
Yine bu madde hükmüne göre bildirim koşuluna uymayan taraf 2 ya da 8 hafta arasında değişen bildirim süresine ilişkin ücret tutarında ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
Yeni iş arama izni ise İş Yasası’nın 27'nci maddesinde düzenlenmiş olup, madde hükmüne göre bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlamak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.
“İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir.”
“İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.”
***
Yasal düzenlemeleri belirttikten sonra okurumuzun sorusuna dönecek olursak; okurumuza 3 yıldan fazla kıdemi olduğu için iş sözleşmesinin 8 haftalık (56 günlük) bildirim öneli sonunda sona ereceğinin bildirildiği, ancak fesih bildiriminde iş arama izninden söz edildiği halde fiili olarak iş arama izninin kullandırılmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda okurumuzun 56 günlük ihbar süresine ilişkin olarak ihbar tazminatı alması mümkün olmamakla birlikte iş arama izni kullanacağı saatlerde fiilen çalıştırılması nedeniyle iş arama iznine ilişkin ücretin zamlı olarak ödenmesi gerekmektedir. Ancak burada iki ince ayrıntı bulunmaktadır. O da şudur: Birincisi ödenmesi gereken iş arama izni günlük 2’şer saat üzerinden fakat çalışmadığı Pazar günleri dışındaki fiilen çalıştığı günlere göre ödenecektir. Biraz daha açarsak 8 haftalık ihbar öneli içinde haftada 6’şar gün üzerinden toplam 48 gün çalıştığı için ödenmesi gereken yeni iş arama izni toplam 96 saatlik ücret tutarında olacaktır. İkinci ayrıntı ise ödenmesi gereken 96 saatlik yeni iş arama izni ücretinin tutarının normal saat başına düşen ücretinin % 100 zamlı tutarı üzerinden ödenmesinin gerekmesidir.
Ayrıca yeri geldiği için ekleyelim ki, işten kendi çıkmak isteyen işçi hizmetine göre işverene 2 ile 8 hafta sonra işten ayrılacağını bildirip bu süre içinde işyerinde çalıştığında, ayrıca işverene yeni iş arama izni ücreti ödeme zorunluğu bulunmamaktadır.
Özetle söylemek gerekirse okurumuzun 96 saatlik yeni iş arama izin ücretini son günlük ücretinin saat başına düşen kısmının % 100 zamlı tutarı üzerinden ödenmesi gerektiğini işverenine ihtarname ile bildirmesi, tanıyacağı makul süre içinde ödenmemesi halinde arabuluculuk sürecinden sonra iş mahkemesinde yasal faiziyle birlikte ödenmesi için dava açması gerekmektedir.
