İzmir’in Torbalı ilçesinde yaz ayları, sadece sıcak havayla değil, domates tarlalarındaki hummalı çalışma ile de kendini gösteriyor. Türkiye'nin en önemli sanayi tipi domates üretim merkezlerinden biri olan Torbalı’da kuru domates üretimi, temmuz ayında başlayıp ağustos ortasına kadar sürüyor. Her sabah saat 05.30’da başlayan hasat mesaisi, akşam güneş batana dek devam ediyor. Domatesler kamyonlarla sergi alanlarına taşınıyor, ortadan ikiye bölünüp tuzlanarak güneşe seriliyor ve birkaç gün içinde doğal yöntemlerle kurutuluyor.
Kurutma işleminin ardından toplanan domatesler, soğuk hava depolarında saklanıyor. Daha sonra iç piyasa taleplerinin yanı sıra uluslararası siparişlere göre ambalajlanıp ihracata hazır hale getiriliyor. Torbalı’da bu yıl hasadın ortalarına gelindi. Şu ana dek 3 bin 500 ton yaş domates işlendi, önümüzdeki 20 gün içinde aynı miktarda domatesin daha toplanması planlanıyor.
Bu yoğun tempoya liderlik eden üreticilerden Kemal Saygıner, bu yılki rekolteden memnun. Saygıner, “Domatesleri gelen talebe göre paketliyoruz. Özellikle Amerika, Kanada, Brezilya, Almanya, Fransa ve Polonya gibi ülkelere büyük oranda gönderim yapıyoruz. Torbalı’nın coğrafi işaretli domatesi sayesinde dış pazarda güçlü bir konumdayız” diyor.
Coğrafi işaret güvencesi ve ihracat başarısı
Torbalı’nın kuru domatesi sadece lezzetiyle değil, coğrafi işaretli ürün olmasıyla da dikkat çekiyor. İzmir Tarım ve Orman Müdürü Mustafa Şahin, bu tescilin pazarlama açısından büyük avantaj sağladığını vurguluyor:
“Bölgenin iklimi, güneşlenme süresi ve nem dengesi domatesin doğal yollarla 6 günde kurumasını sağlıyor. Bu, ürünün kalitesini ve raf ömrünü artırıyor. Coğrafi işaret sayesinde yurt dışındaki alıcılarda güven duygusu oluşuyor.”
Şahin, İzmir’in sanayi tipi domates üretiminde Türkiye genelinde Bursa ve Manisa’dan sonra üçüncü sırada geldiğini belirtiyor. Kent genelinde 114 bin dekar alanda üretim yapıldığını ve yılda yaklaşık 920 bin ton sanayi tipi domates elde edildiğini açıklıyor. Özellikle Torbalı, Kınık ve Bayındır ilçeleri öne çıkıyor.
Torbalı’da yetişen domateslerin önemli bir bölümü kurutmalık olarak değerlendirilirken, şekil bozukluğu ya da küçük boyutlu olanlar salçalık olarak kullanılıyor. Bu da hiçbir ürünün israf olmadan değerlendirilmesini sağlıyor. Ayrıca Şahin’e göre, 2024 ve 2025 üretim yılları arasında ciddi bir fark yok, üretimde istikrar sağlanmış durumda.
Domates üreticileri ve ihracatçılar için en büyük teşviklerden biri, ürünlerinin dünya pazarlarında tanınması. Torbalı kuru domatesi, bu anlamda İzmir tarımının bir başarı hikâyesi olarak öne çıkıyor. Her biri güneşin altında sabırla kurutulan bu domatesler, sadece sofraları değil, aynı zamanda İzmir’in ekonomik geleceğini de besliyor.
Yüksek kaliteli üretim, coğrafi işaret desteği, doğru pazarlama stratejileri ve üreticinin emeği birleşince Torbalı kuru domatesi, yalnızca bir gıda ürünü değil, aynı zamanda İzmir’in tarım markası haline geliyor. Avrupa’dan Amerika’ya uzanan bu lezzet yolculuğu, önümüzdeki yıllarda da büyüyerek devam edecek gibi görünüyor.
