Olimpos safranı nedir?
Olimpos safranı, sadece Antalya il sınırlarında yer alan Beydağları Sahil Milli Parkı'nda yetişen ve endemik bir bitki türüdür. Bu nadir bitki, Akdeniz iklimine özgü koşullarda büyüyüp gelişir. Çiçekleriyle oldukça dikkat çeken bu tür, doğada yalnızca bu özel bölgedeki iklim koşulları altında varlığını sürdürebilir.
Biyokaçakçılığın tehdit ettiği tür
Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Antalya Orkidelerini ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Derneği Başkanı Prof. Dr. Gökhan Deniz, Olimpos safranının biyokaçakçılar tarafından hedef alındığını ifade etti. Doğada yetişen endemik bitkiler, nadir olmaları sebebiyle koleksiyoncuların ilgisini çekmekte ve bu da kaçakçılığa yol açmaktadır. Prof. Dr. Deniz, Olimpos safranının topraktan sökülerek yurt dışındaki koleksiyonerlere satıldığını belirtti.
Genetik mirasımızın korunması
Prof. Dr. Deniz, endemik türlerin korunması gerektiğinin altını çizerken, bu türlerin sadece belirli ekosistemlerde yetişebildiğine dikkat çekti. Olimpos safranı, toprak altında rizom adı verilen bir yapıya sahip olup, sonbaharda çiçek açar ve ilkbaharda meyve verir. Ancak ekolojik koşullar nedeniyle, başka yerlerde yetiştirilmesi mümkün değildir. Bu yüzden, Olimpos safranını doğal ortamından koparmak ekosistemi tahrip eder ve türün neslinin tükenmesine yol açar.
Kaçakçılığın maddi boyutu
Prof. Dr. Deniz, biyokaçakçılıkla uğraşan kişilerin bu bitkiyi yurt dışına satarak yüksek kazançlar sağladığını belirtti. Geçmişte bir yumrunun 20 sterline (yaklaşık 900 TL) satıldığına dair bilgiler bulunduğunu söyledi. Ancak, son yıllarda bu tür kaçakçılıkla ilgili çalışmalar sayesinde, bu ticaretin büyük ölçüde engellendiğini belirten Prof. Dr. Deniz, yine de tehditlerin devam ettiğini vurguladı.
Çalışmalar ve yasal düzenlemeler
Biyokaçakçılığın önlenmesi amacıyla çeşitli kurumlar bir araya gelerek çalışmalar yapmaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığı, Antalya Orman Bölge Müdürlüğü ve milli park yetkilileri, bu nadir bitkilerin korunması adına etkin bir şekilde faaliyet göstermektedir. Prof. Dr. Deniz, bu türlerin doğadan alınarak ticarete konu edilmesinin ekosisteme büyük zararlar verdiğini ve bu sorunla mücadele etmek için toplumda bilinç oluşturulması gerektiğini ifade etti.
Yasal ceza ve koruma önlemleri
Olimpos safranını doğadan koparmanın cezası 557 bin 212 TL olarak belirlenmiştir. Bu yüksek ceza, biyokaçakçılıkla mücadele adına önemli bir önlem olarak karşımıza çıkmaktadır. Prof. Dr. Deniz, doğayı koruma bilincinin artırılması gerektiğini ve genetik mirasımızı gelecek nesillere aktarmak için hepimizin sorumluluk taşıması gerektiğini belirtti.
