İzmir'de kendisine ait bir işletmesi bulunan Fatih Karadeniz, geçen yıl nisan ayında internet üzerinden elektrikli otomobil satın almak için sipariş oluşturdu. Geçen yıl 22 Nisan'da 50 bin liralık ön ödeme miktarını yatıran Karadeniz, 11 Haziran 2024 tarihinde ödemeyi tamamlayamaması nedeniyle sözleşmeyi feshetmek istedi. Ancak araç için yatırdığı ön ödemeyi geri alamadı. Karadeniz, İzmir Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurdu. Hakem heyeti, Karadeniz'in talebini haklı bularak ücretin iadesine karar verdi.
'ARACIMI SATAMAYINCA SİPARİŞİ İPTAL ETMEK İSTEDİM'
Kararı memnuniyetle karşıladığını ifade eden Karadeniz, "Bir araç almayı düşünüyordum. Almak istediğim aracı satan firmanın internet üzerinden uygun fiyatlı bir modeli satışa sunulmuştu. İnternet sitelerine girip, bir sipariş oluşturdum. 50 bin liralık ön ödeme aldılar. 1,5-2 aylık bir bekleme süreci vardı. Kalan ödemeyi tamamlayınca araç teslim edilecekti. O süreçte mevcut aracımı satışa çıkarmıştım. Araya bayram girdi. Ödemeyi tamamlamam gerekiyordu. Ancak aracımı satamayınca siparişi iptal etmek istedim. Daha sonra firmaya bunu bildirince 50 bin liralık ön ödemenin iade edilemeyeceğini öğrendim. İnternetten yaptığım araştırmalarda bununla ilgili başka şikayetler de olduğunu gördüm. Şikayet yazmak yerine Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurdum" dedi.
'BELGELERİMİ FİRMAYA İLETTİM'
Firmanın geri dönüşünü beklediğini kaydeden Karadeniz, "50 bin lira ödemiştim. Toplam tutar ise 1 milyon 850 bin liraydı. İnternetten araştırma yaptım. Tüketici Hakem Heyeti'ni öğrendim. Oraya başvurmak için belli bir limit var. Daha yüksek olsaydı Tüketici mahkemelerine başvurmam gerekecekti. Şu an firmanın dönüş yapmasını bekliyorum. Mail üzerinden ulaştım. Belgelerimi firmaya ilettim. Hukuk ekibinin dönüş yapmasını bekliyorum. 2 haftalık bir süreleri var" diye konuştu.
'SİPARİŞ FORMUNA BAĞLI KESİNTİLER YASAL DEĞİL'
İzmir Tüketici Hakem Heyeti Üyesi Avukat Salih Emrah Ertan da elektrikli araçların piyasaya sürülmesi ile birlikte hakem heyetine başvuruların arttığını söyledi. Yeni firmaların ortaya çıkması ile bayi ağı olmayan firmalar üzerinden internetten elektrikli araç satışlarının yoğunlaştığını söyleyen Ertan, "Vatandaşlar internetten bir sipariş oluşturup, bir kısmını peşin ödeyip geri kalan bedelin tamamını ödeyerek internetten araba satın alabiliyor. Ama bu süreçte bazen iptaller olabiliyor. Satıcı firma, tüketici ya da süreçten kaynaklı iptaller yaşanabiliyor. Bu iptaller sırasında bazı firmaların tüketiciden aldıkları peşinatı iade etmemeleri durumunda tüketici hakem heyetlerine başvurular yapılıyor. Bu başvurularda genellikle mahkemelerin de onayladığı şekilde, bedellerin tüketiciye iadesi sağlanıyor. Çünkü kanunun aradığı şartlarda bir resmi noter huzurunda yapılan satış yok. Sipariş formuna bağlı olarak cayma bedeli ya da sipariş bedeli adı altında yapılan kesintiler yasal görünmüyor. Bunu tüketiciden talep etmeleri yasal görünmediği için iade yoluna gidiliyor" dedi.
SİPARİŞ FORMLARI TÜKETİCİ ONAYI İLE GEÇERLİ
Ticaret Bakanlığı tarafından geçen ağustos ayında yayınlanan 'Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik' kapsamındaki 13'üncü maddenin 1 Ocak 2025'te yürürlüğe girdiğini kaydeden Salih Emrah Ertan, "Bu yönetmelikte internetten yapılan sipariş formlarının tüketicinin onayı ile geçerli olacağı, 14 gün içinde tüketicinin cayma hakkı olduğu ve bu sürede herhangi bir cezai şart uygulanamayacağı belirtiliyor. 7 gün içinde teslime hazır hale gelen taşıtlarla ilgili en fazla yüzde 10'a kadar bir peşinat ya da borçlandırıcı evrak alınabileceği düzenleniyor. Bu maddede teslimatın en geç 45 gün içerisinde yapılması gerektiği belirtiliyor. Tüketicinin 14 gün içinde cayma hakkı var ancak daha sonraki caymalarda da tüketici 'bu bedeli ödemek zorundadır' diye yorumlamamak lazım. Her olayın özelliğine göre bu şartın geçersizliği ve peşinatın tüketiciye iadesi durumu oluşabilir" diye konuştu.
14 GÜNLÜK CAYMA SÜRESİ
Ertan, "Yönetmeliğe göre tüketicinin 14 günlük cayma süresi var. Bu sürede tüketici herhangi bir sebep belirtmeden siparişten vazgeçebilir. Bunun dışında tüketiciye süresinde teslimat yapılmazsa yine vazgeçebilir. Tüketiciye vaat edilen nitelikler yoksa ya da o süreçle ilgili vaat edilen sürecin nitelikleri uygun olmazsa tüketici yine haklı sebeple vazgeçebilir. Araç geldikten sonra arızalı çıkarsa, herhangi bir üretim aksamında arıza varsa, tüketici ayıp nedeniyle sözleşmeden vazgeçebilir, arabayı iade edip bedel iadesi isteyebilir. Aynı nitelikteki aracın ayıpsız halini talep edebilir. Ücretsiz onarım isteyebilir. Ek olarak ayıp oranında bedel indirimi talep edebilir. Bilirkişi raporu alındığında örneğin aracın yüzde 10 değerinde bir indirim alabilir" dedi.
KARAR SÜRESİ 3-8 AY
Vatandaşların tüketici hakem heyetlerine Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) ve e-Devlet üzerinden başvuru yapabileceğini açıklayan İzmir Tüketici Hakem Heyeti Üyesi Ertan, başvuru koşulları hakkında şu bilgileri verdi: "Tüketiciler sipariş formu, satış sözleşmesi, fatura, noter senedi gibi belgeleri ibraz ederek başvurabilir. Eğer bir arıza varsa, bununla ilgili fotoğraf ya da servis fişini de ekleyebilirler. Fiziksel olarak kendi ikametlerinin bulunduğu ilçe kaymakamlıklarından ilçe hakem heyetlerine, il hakem heyetine veya satıcının adresinin olduğu hakem heyetine dosya oluşturarak başvuru dilekçesi ile başvurabilirler. Tüketici hakem heyetleri, 3 ile 8 ay arasında kararlarını verir. Her dosya üzerinde tüketicinin ve satıcının haklarını gözeterek kanuna göre bir karar vermeye çalışılıyor."
