Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda, Karayolları Trafik Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi görüşülmeye başlandı. Yeni düzenleme, trafik cezalarının artırılmasının yanı sıra radar uygulamaları, hız sınırları ve caydırıcılık esaslı yaptırımları da kapsıyor.
Adalet Komisyonu Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel, düzenlemenin ceza gelirini artırmak değil, “trafik güvenliğini sağlamak” amacıyla hazırlandığını belirtti.
“Trafik cezalarının amacı hazineye gelir sağlamak değil; can kayıplarını önlemek ve daha güvenli bir trafik sistemi kurmaktır.”
— Cüneyt Yüksel, TBMM Genel Kurulu’nda
Radarlar artık gizlenmeyecek, açıkça duyurulacak
Yeni düzenlemeye göre, trafik denetimleri artık şeffaf biçimde yürütülecek.
Vatandaşlar, seyahat ettikleri güzergâhlarda kaç adet radar bulunduğunu önceden öğrenebilecek.
Yüksel, “Gizli veya şeffaf olmayan hiçbir uygulama yapılmayacak. İçişleri Bakanlığı’nın çalışmasıyla, güzergâhlarda yer alan radar sayısı vatandaşlarla paylaşılacak,” diyerek yeni dönemin temel ilkesini açıkladı.
Ayrıca radar uygulamaları öncesinde uyarı levhası bulundurmak da yasal zorunluluk haline gelecek.
Hız sınırlarında yeni tolerans
Kanun teklifine göre, hız ihlallerinde tolerans oranı yeniden belirlendi.
-
Yerleşim yeri içinde: 5 km/s
-
Yerleşim yeri dışında: 10 km/s
Böylece, mevcut hız limitlerinin çok az aşılması durumunda ceza uygulanmayacak; ancak bu oranların üzerinde yapılan her ihlal, doğrudan cezaya tabi olacak.
Ağır ihlallere daha sert yaptırımlar geliyor
Yeni düzenleme ile birlikte:
-
Hız sınırını aşmak,
-
Trafikte kavga için araçtan inmek,
-
Öncelikli araçlara yol vermemek,
-
Kaza yerini terk etmek gibi eylemler artık müstakil suç sayılacak.
Bu ihlallerde sadece para cezası değil, sürücü belgesinin geçici olarak geri alınması veya trafikten men gibi ek yaptırımlar da uygulanabilecek.
Hedef: 2030’a kadar can kayıplarını yarı yarıya azaltmak
Yüksel, düzenlemenin temel amacının 2030 yılına kadar trafik kazalarına bağlı can kayıplarını yüzde 50 azaltmakolduğunu belirterek, 2050’ye kadar “hiç can kaybı yaşanmayan bir trafik sistemi” hedeflediklerini söyledi.
Dünya Sağlık Örgütü’nün trafik kazalarını “önlenebilir bir halk sağlığı sorunu” olarak tanımladığını hatırlatan Yüksel, Türkiye’nin bu kapsamda caydırıcılığı yüksek bir trafik politikası izleyeceğini vurguladı.
2024 verileri alarm veriyor
Yüksel’in paylaştığı verilere göre, 2024 yılında her gün ortalama 17,4 kişi trafik kazalarında hayatını kaybetti.
Bu kayıpların günlük 10’unun yalnızca hız ihlali nedeniyle yaşandığını belirten Yüksel, şunları ekledi:
“2024’te hız ihlali nedeniyle toplam 3 bin 657 vatandaşımız hayatını kaybetti. 30 kilometre hız sınırının bulunduğu bölgelerde 1.356, 50 kilometre sınırında ise 7.689 kişi yaşamını yitirdi.”
Trafik cezalarından elde edilen gelir sosyal yardımlara aktarılacak
Yeni düzenlemeyle, trafik cezalarının yüzde 50’si mevcut yasada olduğu gibi Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’na aktarılmaya devam edecek.
Yüksel, cezaların “gelir kalemi” olarak değil, caydırıcı bir kamu politikası aracı olarak görüldüğünü ifade etti.
“Bu kanun, sıradan ve dikkatli sürücüyü hedef almıyor; trafiği bir şiddet alanına dönüştüren davranışların önüne geçmeyi amaçlıyor.”
300 milyar liralık kayıp: Ekonomik maliyet de büyük
2013–2018 yılları arasında yapılan araştırmalara göre, Türkiye’de trafik kazalarının ekonomik maliyeti yaklaşık 300 milyar liraya ulaştı.
Bu kayıp sadece maddi değil; beşeri sermaye, üretkenlik ve aile bütünlüğü açısından da ciddi sonuçlar doğuruyor.
