Yunanistan’ın Santorini adası ve çevresinde yılın başından itibaren meydana gelen binlerce depremin nedeni açıklandı. Ocak ayında Ege adalarında büyük paniğe yol açan bir deprem fırtınası yaşanmıştı. O dönemden sonra bölgede yaklaşık 28 bin deprem meydana geldi, bazılarının büyüklüğü 5'i aştı. Depremlerin bir bölümü Türkiye'de de hissedildi. Birçok kişi yaklaşan bir volkanik patlamadan korkarak adadan ayrıldı. Ancak bu sismik hareketlilik, herhangi bir patlama ya da çok şiddetli deprem olmadan sona erdi. Ancak bu durum başta turizmi olmak üzere birçok yönden adayı etkiledi. Ada'ya bu sene geçmiş yıllara oranla yüzde 40 daha az turist geldi.
DERİNLERDEN YÜKSELEN MAGMA
Bilim insanları, gelişmiş izleme sistemleri ve yapay zeka sayesinde bu sismik hareketliliği analiz etmeyi başardı. Nature dergisinde yer alan analize göre bu deprem fırtınası, derinlerden hızla yükselen bir magma tabakası nedeniyle oluştu. Almanya ve Yunanistan’dan bilim insanlarının ortaklaşa yürüttüğü MULTI-MAREX adlı projede, bölgeye yerleştirilen yer sensörleri, uydu radarları, gaz dedektörleri ve denizaltı ekipmanları kullanıldı. Ayrıca onlarca yıllık verilerle eğitilmiş yapay zeka algoritmaları, en küçük depremleri bile tespit ederek odak noktalarını belirledi.
Bulgulara göre, yer kabuğunun 18 kilometre derinliğinden başlayan dev bir magma perdesi, haftalar içinde yüzeye 3 kilometreye kadar yaklaştı. Bu yükseliş, çevredeki fay hatlarını zorlayarak büyük bir sismik zincirleme reaksiyona neden oldu. Bilim insanlarına göre bu magma perdesi yüzeye yaklaşmış olsa da, yeterince hacimli ve yükselme kuvvetine sahip değildi. Bu nedenle yüzeye ulaşamadan durdu ve patlama gerçekleşmedi.
Japon deprem uzamanı Yoshinori Moriwaki, Ege Denizi'nde yaşanan sismik hareketliliklerin başlangıç nedeninin Santorini adasındaki depremler olduğunu belirterek, sismik hareketliliğin devam edeceğini söyledi. Moriwaki, "Bu bölgede yani Santorini'de 7 veya 7,5 büyüklüğüne kadar depremler meydana gelebilir. Bu şiddette bir deprem olursa Türkiye'den de hissedilir ama hasar olacağını zannetmiyorum.
Santorini Adası'nda büyük bir deprem yaşanması durumunda açık denizde ortalama 3 ila 5 metre yüksekliğinde tsunami oluşabilir. Haritadan baktığımızda tsunaminin etkisi Santorini'den direkt Marmaris tarafına gelebilir. Ama eğer arada küçük adalar varsa bunlar tsunamiyi engelliyor. Bundan dolayı tsunami yaşanırsa İzmir'e kadar gelemeyecek. Çünkü arada adalar var."
Santorini Adası'nda volkanik patlama yaşanması ihtimaline de değinen Moriwaki, böyle bir durumun Türkiye'ye çok büyük bir etkisi olmayacağını ancak küllerin gelebileceğini kaydetti.
Moriwaki, Ege'deki fay hatlarının kısa ve ince olmasından dolayı Santorini'de büyük bir deprem meydana gelmesi halinde İzmir'in fay hattının da tetiklenebileceğini belirterek, "İstanbul'da beklendiği gibi İzmir'de büyük bir deprem beklemiyorum. İzmir'in kendi fay hattı henüz kırılmadı bundan dolayı deprem yaşanabilir ama çok büyük olacağını düşünmüyorum." ifadelerini kullandı.
Yapı güvenliğine de dikkati çeken Moriwaki, 2000'de yönetmelik değiştiği için bu yıldan önce yapılan binaların zemininin mutlaka kontrol edilmesi ve olumsuzluk varsa iyileştirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Yumuşak zeminde sıvılaşma ihtimalinin yüksek olduğunu vurgulayan Moriwaki, "İzmir'de 6, 6,5 şiddetindeki bir depremde Karşıyaka gibi yumuşak zeminli yerlerde eğer yapılar kurallara uygun, doğru düzgün yapılmadıysa deprem daha uzun, sallantı daha çok hissedilir." diye konuştu.
