Ekonomik zorlukların etkisiyle et ve balık gibi protein kaynaklarına ulaşmak giderek zorlaşıyor. Vatandaşlar bu durumda protein ihtiyaçlarını karşılamak için yumurta tüketimine yöneliyor. Ancak üretim maliyetlerindeki artış, yumurta fiyatlarını da yükseltti.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin (TZOB) verilerine göre, üreticiden 4,31 TL'ye çıkan bir yumurta, markette 6,10 TL'den satılıyor. Geçen yıl markette 4,66 TL olan bir yumurtanın fiyatı, bir yıl içinde büyük bir artış gösterdi. Özellikle 30’lu yumurta paketlerinin ortalama fiyatı 183 TL’ye kadar yükseldi.
Üretimde düşüş fiyatları etkiliyor
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Kasım ayı verilerine göre, tavuk yumurtası üretimi bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 4,9 azalarak 1,71 milyar adet oldu. Ocak-Kasım döneminde ise yalnızca sınırlı bir artışla 19,5 milyar adete ulaşıldı.
2017 yılından bu yana yumurta üretimi yıllık yaklaşık 19 milyar adet seviyesinde sabit kaldı. Ancak nüfusun artmasıyla birlikte tüketim talebi yükseliyor ve bu durum fiyatların artmasına neden oluyor.
Üretim sabit kalırken maliyetler artıyor
Nüfus artışıyla kişi başına düşen yumurta sayısı yıllık 242 adet civarında kalırken, yem maliyetleri üreticiyi zorluyor. Yumurta Üreticileri Merkez Birliği’nin verilerine göre, bir ton yumurta yeminin fiyatı 2023’e kıyasla yüzde 33,5 artarak 12 bin 161 TL’ye ulaştı.
Dışa bağımlı yem hammaddesi nedeniyle döviz kurlarındaki dalgalanmalar, özellikle 2021 ve 2022 yıllarında yem fiyatlarının hızla yükselmesine yol açtı. Üreticiler, 2024 yılı boyunca yalnızca iki ay maliyetin üzerinde satış yapabildi.
Artan nüfus üretimi zorladı
Son yıllarda yumurta üretim miktarları şu şekilde gerçekleşti:
- 2017: 19 milyar 281 milyon
- 2018: 19 milyar 643 milyon
- 2019: 19 milyar 898 milyon
- 2020: 19 milyar 788 milyon
- 2021: 19 milyar 297 milyon
- 2022: 19 milyar 808 milyon
- 2023: 20 milyar 637 milyon
- 2024 (Ocak-Kasım): 19 milyar 463 milyon
Bu veriler, artan nüfusla birlikte üretimin yetersiz kaldığını ve tüketici talebinin fiyatları yukarı çektiğini ortaya koyuyor.