"Gerçekten olan bir şey asla unutulmaz, hatırlamıyor olsan bile" böyle diyor Haku... Yoksa Hayao Miyazaki mi desem... Haku, Japon manga ve anime sanatçısı Hayao Miyazaki'nin Türkçe'ye "Ruhların Kaçışı" olarak çevrilen filmindeki nehir tanrısı. Haku, ruhlar aleminde sıkışıp kalan 10 yaşındaki kız çocuğu Cihihiro'ya yardım eden karakter.
İnsan olarak çabuk unutma eğiliminde olsak da bazı şeyler sanırım zihnimizden çıkaramayacağız. Bunlardan biri şiddet. Sadece kadına şiddet de değil... Gazeteciye, doktora, politikacıya, kuryeye, çiğ köfteciye... Toplumun hemen hemen her kesimine uygulanan;aileden hastaneye, sosyal medyadan sokağa kadar her yere sinen şiddet... Bazen fiziksel bazen sözle ve davranışlarla psikolojik boyutta uygulanan şiddet... Haksız olanların, sorunlara çözüm yaratamayanların haklı gözükmek için kaba kuvvete sarılmaları sonucu ortaya çıkan şiddet... Kendisinin fikri dışında başka bir düşünceyi kabul etmeyenlerin kullandığı şiddet... Onlarca din, iyiliği ve merhameti savunurken dindar geçinenler tarafından sahiplenilen şiddet... Yüzlerce güzel kelime bilmemize, dostane yaklaşım yeteneğine sahip olmamıza rağmen terk edilemeyen şiddet... Paranın ve iktidarın, kuklaları için biçtiği elbise olan şiddet...
***
İnsan, bazen kendini unutur ve sonra hatırladıklarını değiştirmek için sanata ihtiyaç duyar. Ruhların Kaçışı adlı çizgi filminde Haku, Cadı Yubaba için Chihiro'ya, "O herkesin ismini alır, buradan kurtulmak için ismini sakın unutma Chihiro" der ve ekler "Adını çalarsa, bir daha eve dönemezsin."
İsimlerimiz aslında köklerimizdir. Aynı zamanda yetiştiğimiz kültürün bir parçasıdır. Sahip olduğumuz kültür ise bizim zenginliğimizdir. Kültürünü unutursan Dede Korkut Hikayeleri'nde kadının ailenin temeli olduğunu ve yüceltildiğini bilmezsin. Mevlana'nın "Ne olursan ol gel!" dediği aklına gelmez ya da Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün "Dünyada hiç bir milletin kadını, 'Ben Anadolu kadınından fazla çalıştım. Milletimi kurtuluşa ve zafere götürmekte Anadolu kadını kadar emek verdim' diyemez!"sözünü hatırlayamazsın.
Bunları unuttuğunda Dünya Kadınlar Günü'nü Emekçi Kadınlar Günü ile değiştirmek isteyen Birleşmiş Milletler'in (BM) ne yapmak istediğini fark edemeyebilirsin.BM, yani Irak’ta, Libya’da, Yemen’de, Afganistan’da yüzbinlerce kadının katledilmesine, çocukların öldürülmesine sessiz kalan yapı…
***
Cihihiro, 10 yaşında bir çocuk olsa da anne ve babasını onların kendisine öğrettiği gibi bilmediğikaranlık yere gitmek istemez. Ancak annesi ve babası onu buna zorlayınca başka şansı da kalmaz. Geçtikleri ruhlar aleminde anne ve babası karşılaştıkları yemekler öyle bir yumulurlar ki sonunda birer domuza dönüşürler. İnsan olduklarını unuturlar.
Usta Miyazaki, aslında Ruhların Kaçışı'nda karşımıza gerçek dünyadan çok farklı bir tablo çıkarmaz.
Her zaman olduğu gibi yine karşımızda gözünü para ve iktidar hırsı bürüyenler vardır...
Yine aç gözlüler ve dal kavuklar bulunmaktadır.
Ve yine insan olduklarını unutanlar görülmektedir.
Neyse ki tüm bunlara rağmen Cihihiro'lar da var.
Yoksa dünya çok çekilmez bir yer olurdu.
