Covid 19, Koronavirüs (corona virüsü) ya da SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu, bulaşıcı üst solunum yolu hastalıkları grubundan olan ve grip, soğuk algınlığı veya zatürre şeklinde kendini göstererek, halsizlik, ateş ve öksürük gibi şikayetlerle seyreden bir hastalık olduğunu pandemi döneminde hepimiz öğrendik.

***

Şimdilerde, genç ve daha önceden tanımlı bir hastalığı olmayan kişilerde hafif seyretse de yaşlı ve kronik hastalığı olan grupta ciddi bir klinik tablo yaratabildiğini unutmamak gerek. Bugünlerde, gerek mevsim değişiklikleri gerekse bulaş özelliği daha yoğun olan JN1 varyantının dolaşımda olması nedeni ile vaka serilerinde artış gözlenmekte. Hastalık, hepimizin daha önce geçirdiği grip ve nezle de olduğu gibi ateş, hafif öksürük, burun tıkanıklığı ve akıntısı şeklinde başlasa da ishal, tat/koku kaybı, baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı şeklinde devam edebilmektedir.

Bu hastalıkta, kuluçka dönemi olarak tanımlanan, hastalık etkenine maruziyet ile ilk şikayetlerin ortaya çıkması arasında yaklaşık 2-4 günlük bir süre geçer. Nadir vakalarda bu 10 güne kadar çıkabilir. Yani hasta bir birey ile temas sonrası 2-3 gün içinde hafif öksürük, ateş gibi semptomlar ortaya çıkacaktır. Bu şikayetler giderek yoğunlaşırsa yani solunum güçlüğü, çok yüksek ateş ile aşırı öksürük tablosuna eklenen şiddetli halsizlik, şiddetli kas ağrıları, aşırı bitkinlik ve halsizlik durumlarında bir klinik bakımına ihtiyaç duyulabilir, yani hastaneye yatırılarak tedavisi gerekebilir.

***

Bir Covidli hasta ile temas var ve iki dört gün içinde hafif de olsa üst solunum yoluna ait belirtiler ortaya çıkarsa, kendinizin Covid pozitif olduğunuzu düşünmeniz ve aile hekiminiz ya da herhangi bir hastaneye başvurarak muayene olmanız, durumunuzu test yaparak teyit etmeniz gerekir. Bu, sadece hastalığınızın takibi için değil, çevrenizdeki insanları korumanız açısından da önemlidir. 

Koronavirüs (covid-19) için, ülkemizde Biontech, Moderna, AstraZenecave Türkovac aşıları bulunmaktadır. Sonbahar ve kış aylarında, kapalı alanlarda daha fazla zaman geçirildiği için hem Covid hem de diğer gribal hastalık riskleri artacağından, Kasım ayına kadar, grip ve Covid aşılarını olmanızı öneririm.

Sadece Koronavirüs'den korunmak için değil, grip için de mesafe, hijyen ve maske tavsiyelerimizi burada da tekrar edelim. Ellerin sık sık yıkanması, hafif üst solunum yolu enfeksiyonu olan kişilerle yakın temastan kaçınılması ve bu belirtilere sahip olanların da diğer insanları korumak için maske kullanmaları gerekir. Kovid geçiren kişilerin izole edilmesi yani evlerinde istirahat etmeleri, diğer insanlarla teması kesmeleri önem arz eder… Bir haftada hastalık atlatılırken istirahat ve bol sıvı alması önerilir. Özel bir tedavisi yoktur.

***

Grip için de bu tavsiyeler geçerli. Bildiğiniz gibi gribe yol açan virüs her yıl değişebilmektedir ve Dünya Sağlık Örgütü tavsiyelerine göre salgın yapan virüs tipine özel aşı geliştirilmektedir. Sonuçta her yıl grip aşısı bu yeni suşa özel geliştirilerek kullanıma sunulur. Aşı yapıldıktan sonra koruyucu etkisi yaklaşık iki hafta içinde başlayacağından, aşı olmak için ideal zamanlar olarak ekim ve kasım ayları önerilir. Okuyucularıma sağlıkla geçecek bir sonbahar ve kış dilerim.