Küresel ekonomi sahnesi, son günlerde para birimleri arasında yaşanan şiddetli bir güç mücadelesine tanıklık ediyor. Bu mücadelenin galibi ise açık ara farkla Euro oldu. ABD ekonomisinden gelen zayıf sinyaller ve Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed) para politikasına ilişkin belirsizlikler, küresel rezerv para birimi olan doların tahtını sarsarken, Euro bu boşluktan faydalanarak rekor üstüne rekor kırdı. Hem uluslararası arenada dolar karşısında hem de yurt içinde Türk Lirası karşısında tarihi zirvelere tırmanan Euro'nun bu performansı, piyasalarda adeta bir şok dalgası yarattı.
Piyasaları sarsan rekor: Euro/TL 47 liraya dayandı
Türkiye'deki piyasalar, 26 Haziran 2025 sabahına Euro'nun yeni bir tarihi rekoruyla uyandı. Güne yükselişle başlayan Euro/TL kuru, ilerleyen saatlerde hızını artırarak 46,7331 seviyesine kadar çıktı ve böylece tüm zamanların en yüksek seviyesini kaydetti. Psikolojik sınır olan 47 TL seviyesine bir adım daha yaklaşan bu rekor, özellikle ithal ürünlere bağımlı olan sektörlerde ve yurt dışı bağlantılı iş yapan firmalarda endişe yarattı.
Bu rekorun vatandaşın cebine yansıması ise kaçınılmaz görünüyor. Avrupa'dan ithal edilen otomobillerden teknolojik aletlere, ilaçlardan sanayi hammaddelerine kadar geniş bir yelpazedeki ürünlerin fiyat etiketlerinin güncellenmesi bekleniyor. Aynı zamanda, yaz aylarında yurt dışı tatili planı yapanlar için de maliyetler önemli ölçüde artmış durumda. Euro'daki bu durdurulamayan yükseliş, Türkiye ekonomisindeki enflasyonist baskıları daha da artırma potansiyeli taşıyor. Piyasalarda saat 10:20 itibarıyla kurun 46,70 seviyelerinde dengelenmeye çalıştığı gözlemlense de, volatilite devam ediyor.
Dolar küresel sahnede neden güç kaybediyor?
Euro'nun bu rekor yürüyüşünün arkasındaki temel itici güç, Atlantik'in diğer yakasında, yani ABD'de yaşanan gelişmeler. Bir zamanların "güvenli limanı" olarak görülen Amerikan doları, son dönemde kendi ekonomisindeki sıkıntılar nedeniyle ciddi bir güven erozyonu yaşıyor. Dünyanın önde gelen dev bankaları ve yatırım kuruluşları, doların diğer altı büyük para birimi karşısındaki değerini ölçen dolar endeksinin (DXY) önümüzdeki 12 ay içinde daha da gerileyeceğine dair raporlar yayınlamaya başladı.
Bu zayıflığın temelinde, ABD ekonomisinin resesyon riskiyle karşı karşıya kalması ve büyüme rakamlarının beklentilerin altında kalması yatıyor. Her ne kadar Amerikan Merkez Bankası (Fed), enflasyonla mücadele kapsamında yıl sonuna kadar bir faiz indirimine gitmeyeceğinin sinyallerini verse de, piyasalar bu durumu "ekonominin yeterince güçlü olmadığı" şeklinde okuyor. Fed'in şahin duruşu, artık doları desteklemeye yetmiyor; aksine, yüksek faizlerin ekonomik aktiviteyi daha da yavaşlatacağı endişesi dolar üzerinde bir baskı unsuru haline gelmiş durumda.
Paritede dört yıllık devran: Euro/dolar 1.17'yi aştı
Euro'nun gücünü en net gösteren gelişmelerden biri de uluslararası piyasalarda yaşandı. Dünyanın en çok işlem gören döviz çifti olan Euro/dolar paritesi, 1,1717 seviyesine kadar tırmanarak son 4 yılın zirvesine ulaştı. Bu, 2021 yılından bu yana görülen en yüksek seviye olarak kayıtlara geçti. Paritenin bu denli yükselmesi, 1 Euro'nun artık 1,17 dolardan daha değerli olduğu anlamına geliyor.
Bu durumun küresel ticaret üzerinde de önemli etkileri var. Euro'nun değerlenmesi, Avrupa Birliği ülkelerinin ihraç ettiği ürünleri Amerikalı alıcılar için daha pahalı hale getirirken, Amerikalı şirketlerin ürünlerini Avrupalılar için daha ucuz kılıyor. Bu dengesizlik, uluslararası şirketlerin bilançolarını ve ticaret akışlarını doğrudan etkileme potansiyeline sahip. Paritedeki bu hareket, aynı zamanda Euro Bölgesi ekonomisine olan güvenin, ABD ekonomisine olan güvenden göreceli olarak daha yüksek olduğunu gösteren önemli bir barometre olarak kabul ediliyor.
Yatırımcı ve vatandaşın gözü kulağı kurda
Döviz kurlarında yaşanan bu sert hareketlilik, hem bireysel yatırımcı hem de sıradan vatandaş için belirsizlikleri artırıyor. Euro'daki rekor seviyeler, birikimlerini dövizde değerlendirenler için bir kazanç kapısı gibi görünse de, aynı zamanda yüksek volatilite nedeniyle ciddi riskler barındırıyor. Uzmanlar, bu gibi dönemlerde panik işlemleri yapmaktan kaçınılması ve uzun vadeli bir stratejiyle hareket edilmesi gerektiği konusunda uyarılarda bulunuyor.
