Yunanistan’ın Petralona Mağarası’nda 1960 yılında bulunan ve mağara duvarına kaynaşmış halde ortaya çıkarılan gizemli kafatası, yıllar boyunca bilim dünyasında tartışmalara konu oldu. Kafatasının alın kısmından çıkan kalsit birikimi, onu kaya yüzeyine adeta çimentoyla yapıştırmış ve binlerce yıl boyunca korunmasını sağlamıştı.
Bu olağanüstü doğal koruma sayesinde arkeologlar, kafatasını neredeyse bozulmamış bir şekilde inceleme imkânı buldu.
Yeni tarihleme yöntemleri devreye girdi
Geçmişte yapılan çalışmalar, kafatasının yaşını 170 bin ile 700 bin yıl arasında değişen geniş bir aralıkta göstermişti. Bu belirsizlik, bilim insanları arasında görüş ayrılıklarına yol açmıştı.
Fransa’daki İnsan Paleontolojisi Enstitüsü’nden jeokronolog Christophe Falguères liderliğindeki ekip, kafatası üzerinde yeni bir çalışma yürüttü. Uranyum-toryum tarihleme yöntemi kullanılarak kafatasının üzerinde ve çevresindeki kalsit mineralleri incelendi.
Sonuçlara göre, kafatası duvara doğrudan temas halinde bulunduysa yaşı 277 bin ile 539 bin yıl arasında; eğer duvara sonradan bırakıldıysa 277 bin ile 410 bin yıl arasında olabileceği belirlendi.
Homo sapiens ve Neandertallerden farklı
Falguères ve ekibi, kafatasının morfolojik özelliklerinin Homo sapiens ve Neandertallerden belirgin şekilde farklı olduğunu ortaya koydu. Bu bulgu, Petralona kafatasının daha ilkel bir hominid türüne işaret edebileceğini gündeme getirdi.
Araştırmacılar, “Yeni tarihleme, bu popülasyonun Avrupa’nın geç Orta Pleistosen döneminde Neandertallerle aynı coğrafyada yaşamış olabileceğini destekliyor” değerlendirmesinde bulundu.
Kabwe kafatası ile benzerlikler
Petralona kafatasının anatomik özellikleri, Zambiya’da keşfedilen ve yaklaşık 300 bin yıl öncesine tarihlenen Kabwe kafatası ile dikkat çekici benzerlikler taşıyor. Kabwe kafatası, bilim dünyasında genellikle Homo heidelbergensis olarak sınıflandırılıyor.
