Boris Johnson’ın 7 Temmuz’da istifa etmesi sonrasında Liz Truss ile yaptığı parti liderliği yarışını kaybeden Rishi Sunak, henüz üç ay bile geçmeden ummadığı gelişmeler sonrasında parti liderliğini ve başbakanlığı elde etti!
12 Mayıs 1980 doğumlu yeni Başbakan, hem en genç hem de Hint asıllı ilk başbakan olarak tarihe geçti. Orta öğrenimini İngiltere’nin en ünlü kolejlerinden Winchester’de tamamlayan Sunak, Oxford’da siyaset ve ekonomi okudu. Stanford’da yüksek lisans yaptı. Mükemmel bir eğitim… Ancak Liz Truss da oldukça iyi bir öğrenim görmüştü! Truss da, ünlü Oxford Üniversitesi Merton College’de eğitim görmüştü. Felsefe, politika ve ekonomi okuyup, Britannia Unchained: Global Lessons for Growthand Prosperity ve After the Coalition isimli iki de kitap yazmıştı. Ama bu kariyer Truss’ın İngiltere’nin resesyon ve yüksek enflasyon düzleminde hızla derin bir resesyona giden ekonomik problemlerine deva olamadı! Üstelik, radikal politikalar yerine 45 milyar poundu kapsayan vergi indirimi gibi popülist kararları, bütçede kaynak göstermeden uygulamak isteyince, pound tarihi diplerini gördü! Truss’ı, hazine bakanı Kwarteng’in istifası bile kurtaramadı ve istifa etti.
Rishi Sunak’ın karısı, Hintli milyarder Narayana Murty’nin kızı Akshata Murty… Narayana’dan Hindistan’ın Bill Gates’i olarak söz ediliyor!.. First Lady Akshata, eğitimini California Claremont McKenna College’de tamamladı ve Stanford Üniversitesi’nde yüksek lisans yaparak Deloitte ve Unilever gibi küresel şirketlerde kariyer yaptı. Kendi moda markası olan Akshata Designs’ı yaratsa da kendisi daha çok servetiyle, lüks giyim merakıyla ve İngiltere dışındaki gelirlerinden vergi ödemediği için hakkında yapılan soruşturmalarla basının gündemine gelmişti. Üniversite yıllarından beri birbirlerini tanıyan çift, 2009 yılında evlendi ve iki çocukları var.
Rishi Sunak, uzun yıllar Goldman Sachs'ta çalıştı. Infosys'in kurucu ortağı. Parlamentoya 35 yaşında girdi. Yedi yıldır York Milletvekili olarak görev yapıyor. 2019’da altı ay kadar Hazine baş sekreterliği yani bir anlamda müsteşarlık yaptı ardından da 2020 yılında Birleşik Krallık Hazine Şansölyesi (bakanı) oldu. Görüldüğü gibi Truss ile kıyaslanmayacak bir ekonomik deneyimden geliyor. Bunun etkisi ile olsa gerek, mucizevi şekilde, düne kadar tüm Britanya’yı kaplayan sosyal ve ekonomik kötümserlik iklimi birden yerini iyi havalara bırakmış gibi!.. Siyaset Bilimciler, politika ve ekonominin bir ‘beklentiler ve güven dinamiği’ olduğunu, bugünlerde en iyi İngiltere’de gözlüyor olsalar gerek!
Yıllar önce işçi sınıfı ile arkadaşlık yapmadığını söyledikten sonra ‘herkes aptalca şeyler söyler’ diye çark eden yeni Başbakan’ın hali hazırda, tarihte ilk kez, Buckingham Sarayı'ndaki hükümdarın servetinden daha fazla mal varlığı olduğu düşünüldüğünde şaşırılmayacak bir söylem doğrusu. Merak eden okuyucularımız için yazalım, Sunak Ailesi’nin 730 milyon sterlinlik bir serveti var, Kral 3. Charles’ın ise toplam serveti 300 milyon sterlin civarında!
Milyarder Rishi Sunak ve genel olarak tarihi 1832'lere uzanan Muhafazakar Parti’nin, düzenin korunması, toprak sahiplerinin, tüccar ve sanayicilerin çıkarlarının gözetilmesini amaçlarına ek olarak ana sorumluluklarından birisi de, işçi sınıfının pandemi ve Ukrayna-Rus Savaşı sonrası giderek derinleşen ekonomik sorunlarına çözüm bulmak olduğu düşünüldüğünde oldukça ironik bir durumun sergileneceği de bir gerçek! Gerçi sorun sadece İngiltere’ye özgü değil. Dünya ekonomisi, yüksek enflasyon çemberinde hızla resesyona gidiyor ve doğrusu Rishi Sunak dahil hiçbir dünya liderinin elinde bunlara radikal çözüm olacak sihirli bir değnek yok. Sorunun özünde, pandemi dönemi ekonomik krizinin mücadelesinde uygulanan para stokunda akıl almaz artışa yol açan emüsyon hacminin genişliği var ve durum kısa sürede giderilecek gibi durmuyor.
Neyse en zengin, en genç, ilk Hint Kökenli, en kola sever, Kral Charles’ın ilk görev verdiği, başbakanlık için en isteksiz gibi sıfatları ile şimdiden İngiltere siyasi tarihinde yer alan Rishi Sunak, Truss ekibini neredeyse hiç değiştirmedi: Maliye Bakanı Jeremy Hunt, Dışişleri Bakanı James Cleverly, Savunma Bakanı Ben Wallace, Kültür Bakanı Nichelle Donelan, Uluslararası Ticaret Bakanı Kemi Badenoch, Güvenlik Bakanı TomTugendhat, Avam Kamarası Başkanı PennyMordaunt ve Lordlar Kamarası Başkanı Lord True, görevlerine yeniden atandı.
İlk konuşmasında, "Ülkemiz derin bir ekonomik krizden geçiyor. Ekonomik istikrarı ve güveni sağlamak, Başbakan olarak en önemli çalışma odağım olacak. Hükümetim, dürüstlük, profesyonellik ve hesap verebilirlik ile bu sorunları çözecektir" dedi.
Bir yatırım bankacısı olan Sunak’ın bir diğer ihtisas alanı da ‘riskten korunma fonu uzmanı’ olması! Britanya ekonomisinin küresel krizden çıkması için, cebinde radikal reformlar ile ilgili bir reçete taşıyor olması, herhalde her sıradan İngiliz’in umududur bugünlerde!
