“Bütün dünya bir sahnedir, Ve bütün erkekler ve kadınlar sadece birer oyuncu; girerler, çıkarlar. Bir kişi birçok rolü birden oynar. Bu oyun insanın yedi çağıdır.” (Size Nasıl Geliyorsa-İnsanın Yedi Çağı)

Kariyerine komediler ve tarihî oyunlarla başladı William Shakespeare(Şekspir) , ardından da trajedilere ağırlık verdi. İngiliz edebiyatının en iyi eserlerinden kabul edilen ve en ünlü trajedilerinden biri

"Hamlet", "Kral Lear", "Othello" ve kısa trajedisi "Macbeth’'i bu dönemde yazdı.

(Macbeth’in en önemli tiradı; İyi kötüye denk, kötü iyiye)

Yine akla gelen ilk eserlerden biri olan aşk hikayesi “Romeo ve Juliet”, iki insanın birbirlerine duydukları tutkuyu anlatır. Bu tema evrenseldir; başta aşkın tartışılmaz gücünü işler. En önemliği repliği de “Öyleyse dudaklarından öperim. Orada bir parça zehir kalmıştır belki; bir zamanlar hayat veren o dudakların bu kez son versin hayatıma!’’dır.

İngiltere Kralı Lear’ın, “insan ahlakını, sadakatini ve ihanetini” konu alan trajedisi, aile ve miras ilişkilerinin karmaşıklığını anlatır “Kral Lear”da da Shakespeare. 

“Othello'’ya gelince...”Othello”, Venedik ordusunun komutanı olan Othello’nun, ast subayı Lago’nun kıskançlık ve hırs dolu entrikaları sonucunda karısı Desdemona’ya olan güvenini kaybetmesini ve trajik bir sona doğru ilerlemesini içerir. 

Bazı ortaklaşa yazılmış eserlerle beraber, günümüze 38 oyun, 154 sone, iki uzun öykü-şiir bıraktı Shakespeare.  Bu eserlerin büyük kısmını 1589-1613 yılları arasında üretti. Aynı zamanda bir aktör olan yazar, Londra’daki tiyatro şirketi sahibiydi.  Dünya çapında tanınması 19.yüzyıldadır. 1613’te kariyerini noktalayan Shakespeare, bundan üç yıl sonra, 52 yaşında öldü.

****

Geçen yıl aramızdan ayrılan “Tiyatro Devi” Genco Erkal'ın "Merhaba" isimli müzikli gösterisini izlemiştim Bostanlı Suat Taşer’de

Brecht, Shakespeare, Nazım Hikmet, Can Yücel ve Aziz Nesin yapıtlarından;

tirat, sone, şiir ve öyküler -müzik eşliğinde- sanatçı tarafından anlatılmıştı.

Oyunda; Shakespeare yapıtlarından kullanılan metinler, oyuna serpiştirilmeden ardı ardına seslendiriliyordu.

Erkal’ın Shakespeare’li “Elveda Kral” oyununu da izlemiştim.

Anımsadığım kadarıyla; orada finaldeki replik de şöyleydi; “Yaşam dediğin yürüyen bir gölge. Bir zavallı oyuncu bu sahnede. Saati dolana dek çırpınıp koşturur sonra duyulmaz sesi(…) Doğrusu, bir kralın, beceriksizliğini dış güçlere yüklemesi hayran olunacak bir kaçamak. Günün birinde süpürürler adamı tarihin çöplüğüne. Sanki yıldızların zoruyla kral olmuş. Elveda kral.” 

Anılarınla yaşıyorsun, sanata bıraktığın izlere saygıyla Genco Usta!

****

Oyunlarının üzerinden 400 yılı aşkın bir süre geçtiği halde William Shakespeare, bugün de bütün dünya sahnelerinde oynanıyor.

İngiliz edebiyatının değil aynı zamanda dünya edebiyatının da en çok okunan, hakkında en çok tartışma ve araştırma yapılan isimlerinden biridir Shakespeare.

Geçmişten bugüne kitap satış listeleri incelendiğinde kutsal kitaplardan sonra kitapları en çok satan yazardır..

Genellikle” İngilizce dilinin de en büyük yazarı ve dünyanın en iyi dram oyunu yazarı” olarak da anılır. İngiltere'nin ulusal şairidir ve "Avon'un Ozanı" olarak da bilinir.

En ünlü şiir koleksiyonu olan “Sonnets-Sone’ler”, Shakespeare’in 154 aşk şiirini içerir. Bu şiirlerde incelikli dizeleri ile “aşk, zaman, güzellik ve ölüm gib”i evrensel konuları işlemiştir.

   ****

Shakespeare’in eserlerinde insan doğasının karmaşıklığını, aşkın heyecanını, ihanetin acısını ve güç mücadelesinin trajedisini ustalıkla işlediği biliniyor.

Yıllar boyunca insanları etkilemeyi başarmıştır Shakespeare.

Onun oyunları, Batı edebiyatının en önemli miraslarını oluşturuyor ve günceldir.

Tarih;  Shakespeare’i, “dünyanın en büyük tiyatro yazarı” olarak yazar.