Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 31. Taraflar Konferansı (COP31), Türkiye’nin ev sahipliği ve başkanlığında düzenlenecek. Brezilya’nın Belem kentinde tamamlanan COP30’un ardından alınan kararla Türkiye, iklim diplomasisinin en prestijli platformuna ilk kez ev sahipliği yapma hakkını kazandı.
Bu karar, Türkiye’nin 2022’den bu yana yürüttüğü yoğun diplomatik girişimlerin ve kapsayıcı iklim vizyonunun uluslararası alanda karşılık bulduğunun güçlü bir göstergesi olarak kabul ediliyor.
Belem’de kritik müzakere trafiği
COP30’da Türkiye’yi temsil eden Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, 5 gün boyunca süren görüşmelerde Türkiye’nin hazırlıklarını taraflara detaylarıyla anlattı.
Türkiye ile aynı grupta yer alan Avustralya’nın da aday olduğu süreç iki ülke arasında yoğun bir müzakere atmosferinde ilerledi.
Taraflar, COP31’in ev sahipliğini Türkiye’nin, müzakere başkanlığını ise Avustralya’nın üstlenmesi konusunda uzlaştı. Pre-COP toplantılarının ise Pasifik ülkelerinden birinde gerçekleştirilmesi kararlaştırıldı.
Uzlaşma metni, Türkiye’nin içinde bulunduğu Batı Avrupa ve Diğerleri (WEOG) grubunda tüm tarafların onayıyla kabul edildi.
196 ülkenin lideri Türkiye’de masaya oturacak
Bu kararın ardından Türkiye, 196 ülke liderinin buluşacağı dev organizasyonun resmi ev sahibi oldu. Türkiye’nin ev sahipliğine seçilmesinde “Hiçbir ülkenin geride bırakılmayacağı, adil ve kapsayıcı diplomasi” anlayışının belirleyici olduğu vurgulandı.
Bakan Kurum’un da defalarca altını çizdiği gibi Türkiye, iklim eylemi konusunda hem bölgesel hem de küresel bir aktör olarak öne çıkıyor. COP31’in nerede düzenleneceği ise kısa süre içinde resmiyet kazanacak.
COP31 için güçlü aday: Antalya
Bakan Murat Kurum’un geçmiş açıklamalarında COP31 için Antalya hedefini işaret ettiği biliniyor. Antalya, G20 Zirvesi’nde gösterdiği organizasyon başarısı, uluslararası standartlardaki konaklama kapasitesi ve ulaşım kolaylığıyla güçlü bir aday konumunda. Liderler Zirvesi’nin ise İstanbul’da yapılması yönünde planlamalar bulunuyor.
Türkiye'nin iklim diplomasisi yolculuğu
Türkiye, COP31 adaylığını ilk kez 2022’de Şarm El-Şeyh’te düzenlenen COP27’de açıklamıştı. Aynı dönemde Ulusal Katkı Beyanı güncellenmiş ve Türkiye, 2053 yılı için Net Sıfır Emisyon hedefini dünyaya duyurmuştu.
Yaklaşık iki yıl boyunca Avustralya ve diğer ülkelerle yürütülen dostane diplomatik görüşmeler, Türkiye’nin iklim eyleminde kararlı duruşunu uluslararası topluma gösterdi.
“Türk–Anzak ruhu ile ortak mücadele”
Belem’deki müzakerelerde Bakan Kurum, Türkiye ile Avustralya arasındaki Türk–Anzak dostluğuna atıfta bulunarak iklim krizine karşı ortak hareket etmenin önemini vurguladı.
Türkiye’nin iklim krizinden ağır şekilde etkilenen Akdeniz havzasında bulunduğunu belirten Kurum, buna rağmen tarihsel sorumluluğu düşük olmasına karşın ülkenin güçlü iklim eylemleri yürüttüğünü ifade etti.
Türkiye’nin İklim Kanunu, Sıfır Atık Hareketi, yenilenebilir enerji yatırımları ve döngüsel ekonomi adımlarıyla örnek bir ülke olduğunu, COP31 ile bu deneyimlerini dünyayla paylaşmaya hazır olduğunu dile getirdi.
COP nedir ve neden önemli?
Her yıl düzenlenen COP zirveleri, iklim değişikliğine yönelik küresel kararların alındığı en üst düzey platform. 197 ülkenin katıldığı bu toplantılarda;
– Sera gazı azaltım hedefleri,
– Uyum stratejileri,
– İklim finansmanı,
– Kayıp-zarar mekanizmaları,
– Karbon piyasaları gibi konularda küresel politika belirleniyor.
COP, 1992’de kabul edilen BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesinin en üst karar organı niteliğinde.
Ev sahipliği nasıl belirleniyor?
COP ev sahipliği, BM sisteminde belirlenen beş bölge arasında dönüşümlü ilerliyor. Bir ülkenin ev sahibi olabilmesi için aday ülkeler arasında resmî itiraz olmaksızın uzlaşma gerekiyor. Uzlaşma sağlanamazsa zirve otomatik olarak Almanya’nın Bonn kentinde düzenleniyor.
2026 yılı ev sahipliği sırası, Türkiye’nin de dâhil olduğu WEOG bölgesine gelmişti. Süreç sonunda mutabakat Türkiye üzerine sağlandı.
“Dünyamız için en anlamlı maratonumuzu başlatıyoruz”
Bakan Murat Kurum, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada tarihi kararı şu sözlerle duyurdu:
“Yüzlerce ikili görüşme, onlarca ülkeye yapılan iklim eksenli ziyaret, günler süren diplomatik müzakere ve nihayetinde COP31 başkanı ve ev sahibi Türkiye! Ortak evimiz dünyamız için en anlamlı maratonumuzu başlatıyoruz.”
