Türkiye, son yılların en ciddi istilacı tür tehditlerinden biriyle karşı karşıya. Uzak Doğu kökenli kahverengi kokarca, Gürcistan üzerinden girerek Karadeniz Bölgesi’ni sardı ve artık Marmara ile Ege’ye kadar yayıldı. Uzmanlara göre zararlının bu kadar hızlı çoğalmasının nedeni, iklim değişikliği ve artan sıcaklıklar.
Tarım uzmanları, “Bu böcek sadece Karadeniz’i değil, Türkiye’nin tarımsal üretim dengesini tehdit ediyor” uyarısında bulunuyor.
300’den fazla ürüne zarar veriyor
Yaklaşık 1,5 santimetre boyundaki kahverengi kokarca, bitkilerin öz suyunu emerek besleniyor. Bu da meyvelerde lekelenme, bozulma ve kalite kaybına yol açıyor. Zararlı, fındık, hurma, mısır, elma, armut, şeftali ve turunçgiller dahil olmak üzere 300’den fazla bitki türüne zarar veriyor.
En çok etkilenen ürün grupları arasında şu başlıklar öne çıkıyor:
- Sert kabuklular: Fındık, ceviz
- Yumuşak meyveler: Elma, armut, şeftali, Trabzon hurması, turunçgiller
- Sebzeler: Mısır, domates, biber, fasulye
- Özellikle fındık üreticileri, iç meyvede büzüşme ve verim kaybı nedeniyle rekoltenin ciddi oranda düştüğünü belirtiyor.
Mücadelede iki yol: Kimyasal ve biyolojik
Tarım ve Orman Müdürlükleri, istilacı böcekle mücadelede kimyasal ve biyolojik yöntemlerin birlikte uygulanması gerektiğini duyurdu.
Kimyasal mücadele: Yayılımın yoğun olduğu bölgelerde ruhsatlı ilaçlarla yapılan kontrollü ilaçlama, kısa vadede etkili olsa da doğal dengeyi bozabileceği için dikkatli yapılması gerekiyor.
Biyolojik mücadele: Uzun vadeli çözüm olarak samuray arısı (Trissolcus japonicus) doğaya salınıyor. Bu faydalı arı türü, kokarcanın yumurtalarına parazit bırakarak çoğalmasını engelliyor.
Uzmanlar, kimyasal ilaçlamanın bilinçsiz yapılmasının doğal yırtıcıları yok ederek zararlının daha da yayılmasına neden olabileceğine dikkat çekiyor.
Evlerde de görülmeye başladı
Kahverengi kokarca yalnızca tarlalarda değil, artık şehirlerdeki evlerde de görülmeye başladı. Soğuk havalarda kapı aralıklarına, pencere kenarlarına ve çatlaklara sığınan bu böcekler, ezildiklerinde keskin ve kötü bir koku yayıyor.
Uzmanlar, vatandaşlara şu uyarılarda bulunuyor:
- Böcekleri ezmeyin, sabunlu su dolu kaplarda imha edin.
- Yoğun görülen bölgelerde durumu Tarım ve Orman Müdürlüklerine bildirin.
Ulusal mücadele planı devrede
Sözcü'nün haberine göre, Tarım ve Orman Bakanlığı, istilanın yayılmasını önlemek için ulusal ölçekte bir mücadele programı başlattı. Bakanlık koordinasyonunda oluşturulan ekipler, ülke genelinde yayılım haritası çıkarıyor. Özellikle yoğun istilanın görüldüğü bölgelerde ilaçlama ve biyolojik mücadele programları genişletiliyor.
Uzmanlar, bu zararlıyla mücadelede yerel yönetimler, üreticiler ve vatandaşların iş birliği yapmasının zorunlu olduğunu vurguluyor. Her ilde tarım il müdürlükleri tarafından farkındalık eğitimleri ve bilgilendirme toplantıları düzenleniyor.
Üreticilere çağrı: “Bahçelerinizi düzenli kontrol edin”
Tarım yetkilileri, üreticilerin zararlıya karşı erken önlem alması gerektiğini belirtiyor. Bahçelerdeki ürünlerin düzenli kontrol edilmesi, yumurta kümelerinin imha edilmesi ve doğal düşman türlerin korunması en önemli tedbirler arasında yer alıyor.
