Ekosistem üzerinde tahribat yaratan ve insan sağlığı için tehlikeli olan balon balığı, Türkiye’nin denizlerinde son yıllarda hızla çoğalmaya başladı. Bu tehlikeye karşı devletin yürüttüğü avcılığı teşvik eden destekleme programı güncellendi. Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile balon balığı avcılığı için verilen destek artırıldı.
Tane başına 35 TL destek
Karara göre, benekli balon balığı (Lagocephalus sceleratus) için uygulanan destekleme tutarı, 100 bin adede kadar olmak üzere tane başına 25 TL’den 35 TL’ye çıkarıldı. Bu artış, hem avcıların motivasyonunu artırmak hem de denizlerdeki balon balığı popülasyonunu kontrol altına almak amacıyla yapıldı.
Diğer türler için 10 TL ödeme sürecek
Benekli tür dışındaki balon balığı çeşitleri için ise mevcut destekleme tutarı değişmedi. Bu türlerde 200 bin adede kadar 10 TL ödeme yapılmaya devam edilecek. Böylece hedef odaklı bir destekleme modeli oluşturularak en zararlı türlerin etkisi azaltılmaya çalışılıyor.
Banka komisyon oranı da düşürüldü
Ayrıca karar kapsamında, ödemelerde aracılık hizmeti sunan Ziraat Bankası’nın aldığı komisyon oranı da yeniden düzenlendi. Önceden üreticilere ödenen destek tutarının %0,2’si oranında alınan komisyon, %0,05’e düşürüldü. Bu adım, ödemelerin daha ekonomik ve üretici lehine olmasını sağlayacak.
En tehlikeli tür: Lagocephalus sceleratus
Türkiye sularında özellikle 2000’li yılların başında görülmeye başlanan Lagocephalus sceleratus, yani halk arasında bilinen adıyla gümüş yanaklı kurbağa balığı, Tetraodontidae ailesinin en zehirli üyelerinden biri olarak biliniyor.
Bu balıklar pasif zehirlidir; dikenlerinde değil, karaciğerlerinde yoğun miktarda tetrodotoksin (TTX) içerirler. TTX maddesi, siyanürden 1200 kat daha güçlü olup, sadece tüketildiğinde değil, temas halinde bile hayati tehlike oluşturabiliyor.
Zehri ölümcül: Ticari değeri yok
Balon balıklarının etleri insan tüketimine uygun değildir. Tetrodotoksin nedeniyle bu balıkların ticari gıda değeri bulunmazken, sindirim sistemi, karaciğer ve deri yoluyla zehirleme riski taşır. Zehir, kasları felç ederek nefes darlığı ve dolaşım yetmezliği ile ölümle sonuçlanabilecek zehirlenmelere yol açabilir.
Ekonomik fırsata dönüştürülüyor
Her ne kadar tüketilemese de balon balığının sanayi potansiyeli dikkat çekiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, bu türün ilaç, deri ve tekstil sektörlerinde değerlendirilmesi için çeşitli çalışmalar yürütüyor. Özellikle deri yapısının işlenebilirliği ve içeriğindeki biyokimyasal maddelerin tıbbi araştırmalarda kullanılması, balon balığını yeni bir ekonomik değer haline getiriyor.
Ekosistem için ciddi tehdit
Bu balık türü, yalnızca insanlar için değil, aynı zamanda yerli deniz canlıları açısından da büyük tehdit oluşturuyor. Yırtıcı doğası nedeniyle diğer türlerin yumurtalarını ve yavrularını tüketen balon balığı, deniz ekosisteminde zincirleme bozulmalara neden olabiliyor. Bu nedenle avlanmasının teşvik edilmesi, çevresel denge açısından da büyük önem taşıyor.
Desteklemeyi Bakanlık yürütecek
Alınan kararların uygulanmasından Tarım ve Orman Bakanlığı sorumlu olacak. Bakanlık, hem destekleme ödemelerinin takibini yapacak hem de avlanan balıkların kayıt altına alınması ve kontrolü süreçlerini yönetecek. Bu sayede kaçak avcılığın önüne geçilmesi ve kaynakların etkili kullanımı hedefleniyor.
