İki doz Sinovac uygulanmış kişilere üçüncü doz olarak Sinovac ile BioNTech arasında seçme hakkı tanınınca, birçok kişi kendileri veya yakınları için “Hangisi?” diye sorarken, sosyal medyada paylaşılan ve yeterli bilimsel veriye dayanmayan önerilerde neredeyse herkese BioNTech öneriliyor. Basında da BioNTech’in çok etkili olduğu yönünde yoğun olarak gözlenen haberlerde, sık ve ağır yan etkilerine neredeyse hiç değinilmiyor. Sinovac içinse tam tersi söz konusu; etkisinin düşüklüğü vurgulanırken, çok daha nadir ve hafif yan etkilere yol açması ve ölüme yol açabilen ağır hastalık tablosunu önlemede son derece etkin olduğundan hiç bahsedilmiyor. Örneğin Endonezya'da Sinovac uygulanmış birçok sağlık çalışanının enfekte olduğu, bazılarının hastalığı ağır geçirdiği öne çıkarılırken, hiçbirinin ölmediği belirtilmemiş. Hayata pamuk ipliğiyle bağlı 90 yaşın üzerindeki yaşlılarımıza üçüncü doz olarak BioNTech uygulanmaya başlamışken, bu yıl başlarında BioNTech aşısı sonrası yaşamını yitiren Norveç’teki 23, Almanya’daki 10 yaşlının haberini hatırlayan ve gündeme getiren olmamış. Türkiye’de de yaşlılarımızda benzer durumların ortaya çıkması sürpriz olmaz. 65 yaşındaki Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier neden Alman BioNTech ile değil, Oxford/AstraZeneca aşısı ile aşılandı acaba? 92 yaşındaki babamda Sinovac’ı tercih edeceğim.
BİONTECH Mİ SİNOVAC MI?
Gelişmiş ülkeler Sinovac aşısını kullanmadılar; bu yüzden farklı gruplarda BioNTech ve Sinovac’ı karşılaştıran bilimsel veri kısıtlı. Sinovac seçeneği olmadığından, örneğin otoimmün hastalığı olanlara bile, aşı uygulamamaktansa BioNTech’i önermişler; oysa bu hastalarda, olası yan etkiler nedeniyle Sinovac’ı tercih etmek, bence son derece mantıklı. Çok güvendiğim tıp doktorları arasında da görüş farklılıkları var; enfeksiyon hastalıkları uzmanları korunmaya önem verip, neredeyse her durumda BioNTech’i önerirken, mikrobiyologlar ve immünologlar olası yan etkileri göz önüne alarak, bazı durumlarda Sinovac’ı öneriyor; ben ikinci gruba daha yakınım. Kovid-19 geçirip, 3-6 ay sonra BioNTech uygulananlarda, özellikle ikinci aşı dozundan sonra sık ve ağır yan etkiler ortaya çıkıyor. Kovid-19 geçirenlerde Sinovac’ın daha uygun olduğunu, BioNTech uygulanacaksa ikinci doza uzunca süre gerek bulunmadığını düşünüyorum.
Türk halkına birbirinden iyi özellikleri olan iki aşıyı sunan tüm yetkililere ve aşıları mükemmel biçimde uygulayan sağlık çalışanlarına çok teşekkürler. Ancak sağlık çalışanları bile konu hakkında ayrıntılı bilgi sahibi değilken, üçüncü doz konusunda seçimi halka bırakmanın, tıbbın temel kuralı olan ‘Önce zarar verme’ ilkesi ile çeliştiğini düşünüyorum.
Delta varyantının bulaşıcılığı çok fazla, ama daha ağır bir hastalık oluşturmuyor; bulaş kaynağı genellikle aşılanmamış genç hastalar. BioNTech aşısının tek dozu Delta varyantına karşı etkili değilken, iki dozu oldukça etkili. İki doz Sinovac uygulamasının ardından 3-6 ay geçmişse, Delta varyantına karşı üçüncü doz öneriliyor. Aşılar arası bekleme zamanının kısalmasında Delta varyantının önemli etkisi oldu. Enfeksiyonun yoğun görüldüğü Rusya ve İngiltere gibi ülkelerden gelenlere en azından PCR testi zorunluluğu koymamak önemli hata.
NEDEN TERCİH EDİLİYOR?
İki hafta önceki yazımda “iki doz Sinovac uygulanmış sağlık çalışanlarına, yakında üçüncü doz gerekecektir” demiştim. Birkaç gün sonra, Manisa Celal Bayar Üniversitesi’ndeki meslektaşlarım Prof. Dr. Sinem Akçalı ve Prof. Dr. Erhan Eser önderliğinde yürütülen araştırmanın sonuçları açıklandı. İkinci dozdan üç ay sonra, sağlık çalışanlarının yüzde 77’sinde antikorların önemli ölçüde düştüğü rapor edildi. Buna göre, sağlık çalışanlarının önemli bölümü üçüncü doz olarak BioNTech’i tercih edecektir. Bu olguları, çeşitli nedenlerle Sinovac’ı tercih edecek grupla, oluşacak antikorlar yönünden karşılaştırmak yararlı olacaktır.
