Türkiye'nin hayvancılık merkezi olarak kabul edilen Doğu Anadolu Bölgesi'nde, ilkbahar aylarından bu yana büyük bir ekonomik krize ve endişeye neden olan şap hastalığı salgınına karşı verilen amansız mücadelede sona gelindi. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, bölge ekonomisinin can damarı olan ve salgın nedeniyle kapılarına kilit vurulan hayvan pazarları için müjdeli haberi verdi. Yapılan yoğun aşılama çalışmaları sonucunda salgının kontrol altına alındığı Erzurum, Kars, Ardahan, Ağrı, Artvin ve Iğdır'da pazarların önümüzdeki hafta itibarıyla yeniden faaliyete başlayacağını duyurdu. Bu gelişme, aylardır hayvanlarını satamayan, ciddi ekonomik darboğaza giren ve gelecek endişesi taşıyan on binlerce besiciler için adeta bir can suyu niteliği taşıyor.
Türkiye'yi alarma geçiren yeni tip virüs
Türkiye, 1965 yılından bu yana ilk kez karşılaştığı yeni bir şap virüsü tipi olan SAT-2 serotipi nedeniyle zorlu bir süreçten geçti. Daha önce ülkede görülmeyen bu virüs, özellikle büyükbaş hayvanlar arasında hızla yayılarak Tarım ve Orman Bakanlığı'nı acil eylem planı hazırlamaya itti. Salgının yayılma hızını kesmek ve hastalığı kontrol altına almak amacıyla ilk ve en etkili önlem olarak, hastalığın tespit edildiği bölgelerde hayvan hareketliliği tamamen durduruldu ve hayvan pazarları süresiz olarak kapatıldı. Bu karar, salgının ülke geneline yayılmasını önlemede kritik bir rol oynasa da, geçimini tamamen hayvancılığa dayandıran Doğu Anadolu'daki üreticiler için ekonomik bir felaketin başlangıcı oldu. Ellerindeki hayvanları satamayan, yem maliyetleri altında ezilen ve borçları biriken besiciler, aylardır yetkililerden gelecek umutlu bir haberi bekliyordu.
Yerli aşı umut oldu, enstitü rekor sürede geliştirdi
Salgının ortaya çıkmasının hemen ardından Türkiye'nin köklü kurumlarından biri olan Şap Enstitüsü, ulusal bir seferberlik ruhuyla harekete geçti. Enstitü bünyesindeki Türk bilim insanları, yeni tip SAT-2 virüsüne karşı etkili olacak yerli bir aşı geliştirmek için gece gündüz çalıştı. Bakan İbrahim Yumaklı'nın da "Ülkemizin ne kadar güçlü olduğunu buradan da ifade etmek istiyorum" sözleriyle altını çizdiği bu süreç, rekor bir sürede başarıyla sonuçlandı. Şap Enstitüsü, virüsü izole ederek kısa sürede seri üretime uygun, yüksek koruyuculuğa sahip bir aşı geliştirmeyi başardı. Üretilen milyonlarca doz aşı, Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı il ve ilçe müdürlüklerindeki veteriner hekimler ve sağlık teknikerleri tarafından ülkenin dört bir yanına, özellikle de salgının yoğun olduğu Doğu Anadolu'ya sevk edildi.
Bakan Yumaklı'dan besiciye müjdeli haber
Bakan İbrahim Yumaklı, Bayburt'ta yaptığı açıklamada, aşılama çalışmalarında gelinen son noktayı ve pazarların açılmasıyla ilgili takvimi kamuoyuyla paylaştı. Bakanlık olarak belirledikleri kritik eşiğin, aşılamada yüzde 85'lik başarı oranına ulaşılması olduğunu vurgulayan Yumaklı, bu orana ulaşılan illerde hayatın normale dönmeye başladığını belirtti. Yumaklı, "Daha önce 38 ilimizde pazarları açmıştık. Şimdi sırada Doğu var. Önümüzdeki hafta inşallah Erzurum'da, Kars'ta, Ardahan'da, Ağrı'da, Artvin'de ve Iğdır'da hayvan pazarlarını açacağız. Buradaki aşılamalar, hedeflediğimiz orana ulaştı ve salgın riski minimuma indi" ifadelerini kullandı. Bu açıklama, bölgedeki besiciler arasında büyük bir sevinçle karşılandı.
Bayburt için 15 günlük ek süre
Bakan Yumaklı, Bayburt'taki durumun ise biraz daha farklı ilerlediğini belirterek, buradaki besicilere de sabırlı olmaları çağrısında bulundu. Bayburt'ta aşılama çalışmalarını hızlandırmak için ek ekiplerin görevlendirildiğini söyleyen Yumaklı, "Bugün itibarıyla 8 kişilik bir ilave ekibimiz Bayburt'a ulaştı. Gerekirse yeni takviyeler de yapacağız. İnşallah Bayburt'u da 15 gün içerisinde aşılamaları tamamlayarak hayvan pazarlarını açmış olacağız" diyerek net bir takvim verdi. Bu planlama, bakanlığın her ildeki durumu hassasiyetle takip ettiğini ve hiçbir üreticiyi mağdur etmeme kararlılığını ortaya koydu.
Doğu'da ekonomi yeniden canlanıyor, kurbanlıklar pazara iniyor
Hayvan pazarlarının yeniden açılması, sadece besiciler için değil, tüm bölge ekonomisi için bir dönüm noktası anlamına geliyor. Nakliyecilerden yem satıcılarına, kasaplardan restoranlara kadar geniş bir ekosistemi doğrudan etkileyen hayvancılık sektörünün yeniden hareketlenmesi bekleniyor. Özellikle yaklaşan Kurban Bayramı öncesinde alınan bu karar, stratejik bir öneme sahip. Aylardır pazara inemeyen kurbanlıkların satışa sunulmasıyla birlikte hem üreticinin elindeki hayvanı değerinde satma fırsatı bulması hem de tüketicinin kurbanlık ihtiyacını karşılaması hedefleniyor. Pazar yerlerinde oluşacak hareketliliğin, bölgedeki para akışını hızlandırarak ekonomik bir canlanma yaratması öngörülüyor. Uzmanlar, pazarların açılmasıyla birlikte bir süredir baskı altında olan hayvan fiyatlarında da bir dengelenme yaşanabileceğini belirtiyor. Karar, aynı zamanda Türkiye'nin gıda arz güvenliği ve hayvancılık politikalarının salgın gibi kriz anlarında ne denli hızlı ve etkili reaksiyon gösterebildiğinin de bir kanıtı olarak değerlendiriliyor.
