Türkiye, dünya genelinde erken emeklilik konusunda zirvede yer alıyor. Küresel çapta emeklilik yaşları giderek yükselirken, Türkiye’de bu yaş sürekli olarak azalıyor. Ülkemizde çalışan başına düşen emekli sayısı da artış gösteriyor. Uzmanlar, bu oranların gelecekteki ekonomik yapı üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratabileceği konusunda uyarıyor. Türkiye, dünyanın en genç emeklilerine sahip ülke olarak dikkat çekiyor.
Emeklilik yaşı ciddi şekilde geriliyor
Türkiye'de emeklilik yaşı, yıllardır 52-55 arasında değişiyordu. Ancak Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesiyle birlikte bu yaş, kadınlar için 38, erkekler için ise 43'e kadar düştü. Genel olarak bakıldığında, ortalama emeklilik yaşı ise 48 civarına geriledi. Bu durum, Türkiye'nin dünyadaki en genç emekliler arasında yer almasına neden oldu.
EYT ve emeklilik sayısı artıyor
EYT düzenlemesiyle birlikte Türkiye'de 4,8 milyon EYT'li emekli adayının olduğu tahmin ediliyor. Şu an için 2,5 milyon EYT emeklisi bulunuyor. Kadınlar 38 yaşında, erkekler ise 43 yaşında emekli olmaya başlıyor. Bu rakam, Avrupa’daki emekli sayılarının yarısı kadar. Uzmanlar, Türkiye'deki erken emeklilik oranlarının yüksekliği nedeniyle sosyal sigorta sisteminin sürdürülebilirliğinin zorlaşabileceğini belirtiyor.
Emeklilik yaşı Avrupa'dan çok daha düşük
Avrupa’da emeklilik yaşı ortalama 65-70 arasında değişirken, Türkiye'de bu yaş 48. Almanya'da emeklilik yaşı 66-67, Fransa ve İngiltere'de ise 65-70 arasında değişiyor. Diğer Avrupa ülkelerinde de emeklilik yaşı oldukça yüksek. Örneğin, Amerika ve Kanada'da da emeklilik yaşı 65. Ancak Türkiye, bu konuda ciddi bir farklılık gösteriyor ve dünyada en genç emeklileri barındıran ülke konumunda.
Emekli başına çalışan sayısı oldukça düşük
Türkiye’de sosyal sigortalar kurumu (SGK) verilerine göre, emekli başına çalışan sayısı, Avrupa ile kıyaslandığında oldukça düşük. Avrupa'da 4 çalışandan 1’i emekliye maaş öderken, Türkiye'de bu oran 1,5 çalışana düşüyor. Bu da demek oluyor ki, her bir emeklinin maaşı daha az sayıda çalışanın katkısıyla finanse ediliyor. Bu durum, sigorta sisteminin uzun vadede finansal sorunlar yaşamasına neden olabilir.
Bazı illerde emekli sayısı çalışanlardan fazla
Türkiye'nin bazı illerinde, emekli sayısı çalışan sayısını geçmiş durumda. Özellikle Zonguldak, Sinop, Bartın, Giresun, Çorum, Balıkesir ve Artvin gibi iller, emekli sayısının çalışan sayısından fazla olduğu bölgeler olarak öne çıkıyor. Bu da yerel ekonomilerdeki dengeleri olumsuz yönde etkileyebilir ve emeklilik maaşlarının ödenmesi konusunda zorluklar yaşanabilir.
Avrupa emeklilerinin yeniden çalışmasını teşvik ediyor
Avrupa, emeklilik yaş aralığını “gümüş kuşak” olarak tanımlıyor ve emeklilerin yeniden iş gücüne katılmalarını teşvik ediyor. Avrupa ülkeleri, emekli bireylerin çalışarak hem kendilerine hem de topluma katkıda bulunmalarını istiyor. Bu model, aynı zamanda daha fazla nitelikli iş gücü sağlamayı amaçlıyor. Türkiye’de ise bu tür bir yaklaşım henüz yaygın değil, ve emekliliği daha genç yaşlarda gerçekleştiren bireyler çalışmayı düşünmüyor.
Bayram ikramiyeleri Türkiye'nin ekonomik yükünü artırıyor
Diğer bir önemli konu ise bayram ikramiyesi. Son dönemde bayram ikramiyelerinin artırılması, Türkiye'ye ek maliyetler getiriyor. 2023 yılı için yapılan açıklamaya göre, bayram ikramiyesinin 1.000 TL artırılmasıyla birlikte 28,4 milyar TL ek bir yük oluşacak. Toplamda ise 72 milyar TL'lik bir bayram ikramiyesi dağıtılacak. Uzmanlar, bu tür harcamaların Türkiye'nin gelecekteki ekonomik yapısını olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarıyor. Erken emeklilik ve yüksek bayram ikramiyesi gibi uygulamalar, gelecekte büyük bir finansal yük oluşturabilir.
