Ege Genç İş İnsanları Derneği (EGİAD) 15. dönem Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Aslan ile seçim öncesi yaptığımız sohbetlerde projelerini anlatırken onu en çok heyecanlandıran projenin EGİAD Think Tank (düşünce kuruluşu) olduğunu görmüştüm. Bu konudan söz edereken dünyadaki örneklerini anlatarak ne kadar etkili kuruluşlar olduklarını ve böyle bir kuruluşun İzmir'e önemli bir ivme kazandıracağını heyecanla anlatıyordu. Aslan, göreve geldikten kısa bir süre sonra EGİAD Think Tank'in kuruluş müjdesini verdi.
***
İzmir'de daha önce birkaç düşünce kuruluşu denemesi oldu. Ancak bunlar siyaset odaklı kuruluşlardı. Bu kuruluşların faaliyetlerini sürdürüp sürdürmediklerinden de pek emin değilim. Zira kamuoyunda fikir beyan ettkileri bir konu olduğunu hatırlamıyorum. Devam etseler bile EGİAD Think Tank'i onlardan ayıran bir özelliği var. EGİAD Think Tank, İzmir'de hatta Ege Bölgesi'nde bir sivil toplum kuruluşu tarafından kurulan, ekonomi odaklı ilk düşünce kuruluşu. EGİAD Think Tank'in önümüzdeki dönemde nasıl projeler üreteceğini ve etkisinin ne olacağını hep birlikte göreceğiz.
EGİAD İzmir'de yine bir ilke imza atıp bütçesi ve etki alanı çok daha fazla olan sivil toplum kuruluşlarına öncülük ederken Think Tank kavramını da İzmir'in gündemine getirmiş oldu.
Peki nedir bu Think Tank?
***
Özellikle Soğuk Savaş döneminde etkisi hızla artan Think Tankler başta ülkelerin iç ve dış politikalarının şekillendirilmesi ve dünya politikasının yönlendirilmesi açısından oldukça yoğun çalışmalar yürütüyor. Başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere tüm ülkelerde söz sahibi olan düşünce fabrikası diyebileceğimiz Think Tankler önümüzdeki dönemde de dünya politikası üzerinde ağırlığını hissettirmeye devam edecek gibi görünüyor.
Dünyaya siyaset, ekonomi, eğitim ve sosyal politikalar anlamında yön veren Think Tanklerin Türkiye'deki geçmişi ise dünyadaki örneklerine göre oldukça yeni diyebiliriz. Hal böyle olunca, henüz etkisi de tam anlaşılmamış olan düşünce kuruluşları kısıtlı etki alanına sahip oluyor.
***
Pensilvanya Üniversitesi her yıl bu alanda bir rapor hazırlıyor. Sivil Toplum Programı The Global Go To Think Tank Endeksi 2018 verilerine göre dünyada en fazla düşünce kuruluşunun faaliyet gösterdiği ilk 5 ülke şöyle; ABD (1871), Hindistan (509), Çin (507), İngiltere (321) ve Arjantin (227). Türkiye’de ise 1969’da Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (ESAM) ve 1974’te Dış Politika Enstitüsü ile ilk örnekleri görülmeye başlanan Think Tank'lerin sayısı bugün için 100'e ulaştı. Ancak sadece belirli dönemlerde faaliyet gösteren, atıl durumda olan ve üniversite bünyesinde yine tam zamanlı olarak çalışmayan birçok think tank mevcut. Her ne kadar Türkiye'de yüze yakın düşünce kuruluşu olduğu ifade edilse de The Global Go To Think Tank Endeksi 2018'e göre Türkiye'deki Think Tank sayısı 48. Bu düşünce kuruluşlarının birçoğu ise üniversiteler bünyesinde kurulmuş yapılar.
Aynı rapora göre dünyanın en etkin düşünce kuruluşu (ABD hariç) Fransa'da faaliyet gösteren French Institute of International Relations (IFRI). Aynı Türkiye'den de iki düşünce kuruluşu bulunuyor. 1994 yılında kuruluna Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV) 40. sırada yer alırken 1992 yılında gayri resmi 1994 yılında ise resmen kurulan Liberal Düşünce Topluluğu (LDT) 74. sırada bulunuyor.
Bakalım EGİAD Think Tank önümüzdeki süreçte bu sıralamayı değiştirebilecek mi?
