KAZİM BOZKURT/Türkiye ekonomisinin nabzını tutan ciro endeksleri, 2025 yılının son çeyreğine girerken şirketlerin kasasının dolduğunu ortaya koydu. TÜİK tarafından yayımlanan Ekim ayı verilerine göre, takvim etkisinden arındırılmış toplam ciro, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 35,4 oranında arttı. Bu oran, ekonominin genelinde çarkların hızla döndüğünü ve firmaların gelirlerinde nominal olarak ciddi bir sıçrama yaşandığını gösteriyor.
Yıllık büyümenin alt kalemleri incelendiğinde, artışın tüm ana sektörlere yayıldığı görülüyor. Geçen yılın Ekim ayına göre sanayi sektörü cirosu yüzde 29,1 artarken, inşaat sektörü yüzde 35,1’lik bir büyüme kaydetti. Ekonominin iki önemli motoru olan ticaret sektörü cirolarını yüzde 37,6 oranında artırırken, zirveye yüzde 38,7’lik rekor artışla hizmet sektörü oturdu. Bu tablo, özellikle iç talebe ve hizmet odaklı alanlara dayalı bir genişlemenin yaşandığına işaret ediyor.
Büyümenin lokomotifi hizmet, sanayi daha temkinli
Ekim ayının yıldızı, hem yıllık hem de aylık bazda gösterdiği performansla açık ara hizmet sektörü oldu. Yıllık yüzde 38,7’lik ciro artışıyla genel ortalamayı yukarı çeken sektör, aylık bazda da yüzde 3,8’lik bir büyüme yakalayarak ivmesini korudu. Bu veri, turizmden ulaşıma, danışmanlıktan yeme-içme sektörüne kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan hizmetler alanındaki canlılığın devam ettiğini gösteriyor.
Buna karşın, Türkiye ekonomisinin temel direklerinden olan sanayi sektörü, diğerlerine göre daha temkinli bir büyüme patikası izledi. Yıllık ciro artışı yüzde 29,1’de kalırken, aylık artış ise yalnızca yüzde 0,8 olarak gerçekleşti. Sanayideki bu yavaşlama, küresel talepteki olası durgunluk veya üretim maliyetlerindeki artışın etkileri olarak yorumlanabilir. İnşaat sektörü ise yıllık yüzde 35,1 ve aylık yüzde 1,4’lük artışla toparlanma sinyallerini güçlendirdi.
Aylık verilerde yavaşlama sinyali: Ticaret frene bastı
Yıllık rakamlardaki coşkunun aksine, aylık veriler ekonomideki temponun bir miktar yavaşladığına işaret ediyor. Eylül ayına kıyasla Ekim’de toplam ciro endeksindeki artış sadece yüzde 0,6 seviyesinde kaldı. Bu yatay seyrin arkasındaki en önemli neden ise ticaret sektöründe yaşanan daralma oldu. Yıllık bazda yüzde 37,6 ile en hızlı büyüyen ikinci sektör olan ticaret, aylık bazda ise yüzde 0,4 oranında küçüldü.
Piyasa uzmanları, toptan ve perakende ticareti kapsayan bu sektördeki aylık düşüşü “erken uyarı sinyali” olarak değerlendiriyor. Bu durum, ya firmaların stoklarını eritmekte zorlandığına ya da iç talepteki canlılığın sonbahar itibarıyla bir miktar ivme kaybettiğine işaret ediyor olabilir. Aylık bazda yaşanan bu ayrışma, yıllık enflasyonist etkinin arındırıldığı kısa vadeli momentumun daha net bir resmini sunuyor.
Şirket kasaları dolarken gözler enflasyonda
Açıklanan ciro endeksleri, nominal rakamlar olduğu için yüksek enflasyonun getirdiği fiyat artışlarının etkisini de barındırıyor. Cirolardaki yüzde 35’i aşan yıllık artış, bir yandan şirketlerin gelirlerinin arttığını gösterse de, diğer yandan bu artışın ne kadarının reel büyümeden, ne kadarının ise fiyat artışlarından kaynaklandığı sorusunu gündeme getiriyor.
Yine de tüm sektörlere yayılan yıllık büyüme, ekonomik aktivitenin canlılığını koruduğunu teyit ediyor. Özellikle hizmet sektörünün hem aylık hem de yıllık bazda gösterdiği güçlü performans, Türkiye ekonomisinin hizmet odaklı bir büyüme dinamiği yakaladığını ortaya koyuyor. TÜİK, bir sonraki ciro endeksi verilerini 13 Ocak 2026’da kamuoyu ile paylaşacak. Piyasalar, yılın son çeyreğinde bu tablonun nasıl şekilleneceğini merakla bekliyor.
