2023'te yürürlüğe giren EYT düzenlemesi, emeklilik şartlarında beklenmedik bir eşitsizlik yarattı. Özellikle 8 Eylül 1999 öncesi sigortalılar ile sonraki dönem çalışanlar arasındaki yaş farkının 2 yıldan 20 yıla çıkması, sosyal güvenlik sistemini tartışma odağına yerleştirdi. EMAD-DER Başkanı Murat Şirin, "Bir günlük sigorta başlangıcı farkı, emeklilikte 20 yıl kaybettirebiliyor" diyerek düzenlemenin çarpıcı sonucunu özetledi.

Kademeli emeklilikte üç dönemli sistem

Mevcut yapı, sigortalıları üç ana gruba ayırıyor:

  • 1. Grup (8 Eylül 1999 öncesi): 5.000-5.975 prim günüyle yaş şartsız emeklilik

  • 2. Grup (1999-2008 arası): 7.000 prim günü + kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş

  • 3. Grup (2008 sonrası): İşçilerde 7.200, memur/esnafta 9.000 prim günü

Ancak 31 Aralık 2035'ten sonra emeklilik yaşı her iki yılda bir otomatik artışa geçecek. Bu durum, özellikle 2024 sonrası sigortalı olacaklar için 65 yaş sınırını zorunlu kılıyor.

EMAD-DER'den çarpıcı öneri: "Prim 6.400'den başlasın"

Emeklilikte Adalet Derneği, yeni teklifini TBMM'ye sundu. Öneri paketinde dikkat çeken başlıklar şöyle:

  • 2000 yılına kadar sigortalılar için kadında 43, erkekte 45 yaş sınırı

  • Her yıl bir yaş artırımlı kademeli sistem

  • Prim günü sayısının 6.400'den başlayıp yılda 75 gün artması

  • Memur ve esnafta 9.000 gün şartının 7.200'e düşürülmesi

    Dünyanın en genç emeklileri Türkiye'de! Dünyanın en genç emeklileri Türkiye'de!

Dernek yetkilileri, "Kademeli emeklilik şartları, çalışanı değil sistemi koruyor" eleştirisi yapıyor.

CHP'den radikal teklif: Yaş sınırları düşüyor

CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akçay'ın sunduğu yasa teklifi, özellikle 1999-2000 dönemi sigortalıları odaklı:

  • 1999-2000 arası sigortalılar: Kadın 49, erkek 51 yaş

  • Her yıl bir yaş artışıyla 2008'de kadın 58, erkek 60 yaş sınırı

  • Prim günü eşitsizliğinin kaldırılması

Teklifin en dikkat çeken maddesi, esnaf ve memurlar için 9.000 prim günü zorunluluğunun 7.200'e indirilmesi.

2035 kırılması: Emeklilik yaşı otomatik tırmanacak

Yürürlükteki sistemin en kritik eşiği 31 Aralık 2035. Bu tarihten sonra prim gününü tamamlayanlar için:

  • 2036-2037 dönemi: Kadın 59, erkek 61

  • Her iki yılda bir +1 yaş artışı

  • 2048'den itibaren: Kadın 65, erkek 67

Sosyal Güvenlik Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Yüksel, "Bu otomatik artış mekanizması, nüfus piramidindeki bozulmayı dengelemeye yönelik" yorumunu yapıyor.

İşe giriş tarihi kader belirliyor

Örnek vaka analizleri, sistemin çarpıcı sonuçlarını ortaya koyuyor:

  • Vaka 1: 31 Ağustos 1999'da sigortalı olan Ayşe Hanım → 43 yaşında emekli

  • Vaka 2: 1 Eylül 1999'da sigortalı olan Zeynep Hanım → 58 yaşında emekli

  • Fark: 1 günlük işe giriş tarihi → 15 yıllık emeklilik kaybı

Prim ödemelerinde bomba detay

SGK verilerine göre:

  • İşçi statüsünde aylık ortalama prim: 1.650 TL

  • Esnaf statüsünde aylık prim: 2.890 TL

  • 9.000 günlük esnaf priminin toplam maliyeti: 260 bin TL

Ekonomist Dr. Can Aydın, "Prim transferi yapanlar, sistemin görünmeyen mağdurları" uyarısında bulunuyor.

Yeni düzenleme kimleri kapsayacak?

TBMM'deki tekliflerin ortak hedef kitlesi:

  • 8 Eylül 1999 - 30 Nisan 2008 arası sigortalılar (7.3 milyon kişi)

  • 2008 sonrası 7.200 prim günü dolduramayanlar (yaklaşık 5.2 milyon)

  • 65 yaş sınırına takılan 2024 sonrası çalışanlar

Çalışma Bakanlığı kaynakları, "Kademeli sistemin maliyet analizleri yapılıyor" açıklamasıyla sürece dair ipucu verdi.

Kaynak: HABER MERKEZİ