Apple'ın her yıl geleneksel hale getirdiği lansman etkinliğinin ardından iPhone 17 serisi, rekor ön sipariş rakamlarıyla piyasaya hızlı bir giriş yaptı. Teknoloji marketlerinin önünde yine uzun kuyruklar oluşurken, yeni modelin getirdiği teknolojik yenilikler kadar, fiyat etiketleri de en çok konuşulan konu oldu. Özellikle Pro modellerinde kullanılan yeni nesil işlemci, geliştirilmiş kamera yetenekleri ve titanyum kasa gibi özellikler, teknoloji meraklılarının iştahını kabartsa da, bu yeniliklerin bedeli birçok ülke için oldukça ağır oldu. Satışların başlamasıyla birlikte, çeşitli araştırma şirketleri de bu yeni teknoloji harikasına ulaşmanın maliyetini farklı ülkelerdeki alım gücüne göre analiz etmeye başladı. Bu analizler, bir teknoloji ürününün ötesinde, ülkeler arasındaki ekonomik refah seviyesini ve gelir dağılımındaki adaletsizliği de çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor.
Satın alınabilirlik endeksi acı gerçeği yüzümüze vurdu
Uluslararası araştırma platformu Tenscope, her yıl yayımladığı Satın Alınabilirlik Endeksi'nin 2025 versiyonunu iPhone 17 Pro özelinde güncelledi. 33 ülkeyi kapsayan bu kapsamlı analiz, bir bireyin ortalama maaşıyla belirli bir ürünü satın alabilmek için kaç gün çalışması gerektiğini ölçüyor. Rapor, bu yılki odağına 256 GB depolama alanına sahip standart iPhone 17 Pro modelini aldı. Ülkelerin ortalama maaş verileri ve telefonun yerel satış fiyatları karşılaştırılarak oluşturulan endeks, ülkeler arasındaki devasa ekonomik farkları gözler önüne serdi. Gelişmiş ekonomilerde birkaç günlük emeğin karşılığı olan bir teknoloji ürünü, gelişmekte olan ülkelerde aylarca süren bir çabanın sonucunda ancak elde edilebiliyor. Bu durum, teknolojinin evrensel bir hak olmaktan çok, bir lüks tüketim ürünü olarak konumlandığını ve küresel eşitsizliğin dijital alandaki en net yansımalarından biri olduğunu gösteriyor.
Türkiye listenin zirvesine demir attı: Tam 89 gün
Tenscope'un raporunda en dikkat çekici verilerden biri şüphesiz Türkiye'ye aitti. Araştırmaya göre, Türkiye'de ortalama maaşla çalışan bir vatandaşın, vergiler dahil 107.999 TL'lik fiyat etiketine sahip standart bir iPhone 17'yi alabilmesi için tam 89 gün boyunca, başka hiçbir harcama yapmadan çalışması gerekiyor. Bu süre, yaklaşık üç aylık bir emeğe tekabül ediyor ve Türkiye'yi bu alanda en kötü performansı gösteren ülkelerden biri yapıyor. Geçtiğimiz yıllarda da benzer tablolarda üst sıralarda yer alan Türkiye, yeni modelle birlikte bu konumunu "pekiştirmiş" oldu. Ülkemizdeki yüksek vergiler, döviz kurundaki dalgalanmalar ve alım gücünün düşüklüğü, son teknoloji ürünlerine erişimi giderek daha da zorlaştırıyor. Sosyal medyada birçok kullanıcı, 89 günlük çalışma süresini eleştirerek, bir telefon için bu kadar uzun süre çalışmanın mantıksızlığına dikkat çeken paylaşımlar yaptı. Bu durum, Türkiye'deki tüketicilerin teknolojiye olan ilgisi ile ekonomik gerçeklikler arasındaki makasın ne kadar açıldığını bir kez daha kanıtladı.
Avrupalı birkaç günde alıyor: İsviçre ve Almanya farkı
Tablonun diğer ucunda ise refah seviyesi yüksek Avrupa ülkeleri yer alıyor. Endekse göre, bir İsviçre vatandaşının aynı iPhone 17 Pro modelini satın alabilmesi için sadece 3 gün çalışması yeterli. Neredeyse bir hafta sonu tatili kadar kısa bir sürede elde edilebilen bu cihaz, İsviçre'deki yüksek alım gücünün bir göstergesi niteliğinde. Komşu Almanya'da da durum çok farklı değil. Ortalama bir Alman vatandaşının, bu teknoloji harikasına sahip olmak için ayırması gereken süre yalnızca 5 gün. Bu rakamlar, Türkiye ile aradaki 89 günlük devasa farkı ortaya koymakla kalmıyor, aynı zamanda Avrupa Birliği içindeki Portekiz (24 gün) ve Fransa (6 gün) gibi ülkelerle bile aramızdaki ekonomik mesafeyi net bir şekilde gösteriyor. ABD'de ise ortalama bir çalışanın iPhone 17 Pro alabilmesi için yaklaşık 4 gün çalışması gerekiyor. Bu veriler, küresel teknoloji pazarında fiyatlandırmanın sadece ürün maliyetine göre değil, aynı zamanda ülkelerin vergi politikaları ve ekonomik güçlerine göre de şekillendiğini açıkça ortaya koyuyor.
Dünya ortalaması 26 gün: Hindistan zirvede, Türkiye ikincilik koltuğunda
Araştırmanın kapsadığı 33 ülkenin verileri bir araya getirildiğinde, iPhone 17 Pro'ya ulaşmak için gereken küresel ortalama çalışma süresi 26 gün olarak hesaplandı. Ancak bu ortalama, ülkeler arasındaki derin uçurumları gizliyor. Listenin en tepesinde, bir vatandaşın aynı telefonu alabilmek için tam 160 gün çalışması gereken Hindistan bulunuyor. Bu, yaklaşık 5.5 aylık bir emeğe denk geliyor. Hindistan'ı ise 89 günle Türkiye takip ediyor. Türkiye ve Hindistan arasındaki bu "yakınlık", her iki ülkenin de gelişmekte olan ekonomiler kategorisinde yer almasına rağmen, teknoloji ürünlerine erişim konusunda benzer zorluklar yaşadığını gösteriyor. İsviçre'deki 3 günlük süre ile Hindistan'daki 160 günlük süre arasında tam 51 katlık bir fark bulunması, 21. yüzyılda "dijital uçurum" kavramının ne kadar derinleştiğinin en somut kanıtı. Brezilya 77 günle listenin üst sıralarındaki bir diğer ülke olurken, bu tablo gelişmiş ülkelerde sıradan bir ihtiyaç olarak görülen bir cihazın, dünyanın geri kalanında nasıl bir statü sembolü ve ulaşılması zor bir hayal haline geldiğini acı bir şekilde özetliyor.
