Türkiye’nin birçok bölgesinde son aylarda görülen şap ve üç gün hastalıkları, et piyasasında dengeleri değiştirdi.
Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Başkanı Müslüm Doğru, Bursa Tarım Fuarı’nda yaptığı açıklamada, hastalıkların üreticiyi zor durumda bıraktığını belirtti.
Doğru, hastalığın etkisiyle birçok besicinin hayvanlarını erken kesime gönderdiğini, bunun da piyasada arz fazlasına yol açtığını söyledi.
“Besi hayvanlarında şap hastalığı görüldüğünde üreticiler tedavi süreciyle uğraşmak istemiyor. ‘Zamanında ölür’ endişesiyle kesime yöneliyorlar,” dedi.
Erken kesim kırmızı et arzını artırdı
Doğru’ya göre bu durum, kısa vadede kırmızı et fiyatlarında düşüşe neden oldu.
“Şap ve üç gün hastalıkları piyasaya doğrudan etki etti. Hayvanların erken kesilmesi arzı artırdı ve fiyatları aşağı çekti,”
diyen Doğru, fiyatlardaki gerilemenin sınırlı olduğunu ancak önceki yükseliş trendinin durduğunu ifade etti.
Besicilerin umutla beklediği fiyat artışının yerini “temkinli bir durgunluğa” bıraktığını dile getiren Doğru,
“Fiyatlar bir tırmanıştaydı, üreticiyi umutlandıracak seviyeye gelmişti ama hastalık etkisiyle biraz geri geldi,”
şeklinde konuştu.
“Erken kesim verimi düşürür”
Müslüm Doğru, erken kesimin verim açısından olumsuz sonuçlar doğurduğuna da dikkat çekti.
“Erken kesim, hayvanın gelişimini tamamlamadan kesilmesi demektir. Bu da karkas veriminin düşük olması anlamına gelir,”
diyen Doğru, et kalitesinde de düşüş yaşanabileceğini belirtti.
Şap hastalığının yanı sıra üç gün hastalığının da yüksek ateşle seyrettiğini belirten Doğru,
“Yüksek ateş hayvanın yem tüketimini azaltıyor, bu da hem süt hem et verimini düşürüyor,”
ifadelerini kullandı.
Süt üretimi de olumsuz etkileniyor
TÜSEDAD Başkanı, bu hastalıkların yalnızca kırmızı et üretimini değil, süt sektörünü de etkilediğini vurguladı.
“Üç gün hastalığı sırasında hayvanın süt üretimi ciddi oranda azalıyor. Şap hastalığında ise ayak ve ağız yaraları yüzünden hayvan yem yemekte zorlanıyor. Bu da süt verimini düşürüyor,”
dedi.
Doğru, üreticilerin çoğunun sigorta yaptırmamasının da bu dönemde riskleri artırdığını belirtti:
“Çoğu besi işletmesi sigorta yaptırmıyor. Çünkü maliyetli. Bu nedenle salgın dönemlerinde ekonomik kayıp daha da büyüyor.”
Arz fazlası geçici, çözüm hastalıkla mücadelede
Kırmızı et piyasasında oluşan fiyat düşüşünün geçici bir etki olduğunu belirten Doğru, asıl çözümün hastalıkla etkin mücadele olduğunu söyledi.
“Etteki bu geçici düşüş üreticiye zarar, tüketiciye kısa süreli rahatlama sağladı. Uzun vadede sürdürülebilir üretim için hastalıkların kontrol altına alınması şart,”
dedi.
Uzmanlar, şap ve üç gün hastalığı gibi salgınların önlenmesi halinde piyasanın dengelenerek fiyatların istikrara kavuşacağını belirtiyor.
