Büro Emekçileri Sendikası Araştırma Merkezi (BES-AR), temmuz ayına ilişkin açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasının endişe verici sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı. Türkiye'de milyonlarca ailenin yaşadığı geçim sıkıntısını rakamlarla ortaya koyan rapora göre, dört kişilik bir memur ailesinin sadece sağlıklı beslenebilmek için aylık yapması gereken gıda harcaması, yani açlık sınırı, 35 bin 712 liraya ulaştı. Giyim, konut, eğitim ve sağlık gibi zorunlu harcamaların da eklenmesiyle hesaplanan yoksulluk sınırı ise 85 bin 969 lira olarak gerçekleşti.
Araştırma, sadece aileleri değil, tek başına yaşayan bireylerin durumunu da mercek altına aldı. Buna göre, bekâr bir çalışanın hayata tutunabilmesi için gereken asgari yaşam maliyeti ise 54 bin 115 lira olarak hesaplandı.
Dört kişilik bir ailenin sadece mutfak masrafı 35 bin lirayı aştı
BES-AR'ın gıda madde fiyatları üzerinden yaptığı detaylı hesaplamalara göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için gereken aylık minimum tutar 35 bin 712 liraya tırmandı. Bu rakam, ailenin başka hiçbir harcaması olmadan, sadece mutfak masraflarını karşılayabilmesi için gereken parayı ifade ediyor. Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmenin günlük maliyeti ise 1.190 lirayı geçmiş durumda.
Bu kritik eşik, özellikle 2025 yılı için 22 bin 104 lira olarak belirlenen asgari ücret ile karşılaştırıldığında, tablonun vahametini daha da netleştiriyor. Bu sonuçlara göre, asgari ücretli bir çalışan, maaşıyla açlık sınırının ancak yüzde 61,57'sini karşılayabiliyor.
Yoksulluk sınırı 86 bin liraya dayandı, yaşam maliyeti uçtu
Araştırmanın bir diğer çarpıcı boyutu ise yoksulluk sınırı verileri. Temel gıda harcamalarının yanı sıra giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri zorunlu diğer aylık harcamaların toplam tutarı olan yoksulluk sınırı, 85 bin 969 lira olarak hesaplandı.
Sadece aileler değil, bekâr çalışanlar için de durum parlak değil. Araştırmaya göre, tek başına yaşayan bir çalışanın ayakta kalabilmesi için gereken yaşam maliyeti, 54 bin 115 lira gibi yüksek bir seviyeye ulaşmış durumda.
Asgari ücret açlık sınırının fersah fersah gerisinde
Rapor, asgari ücretlinin durumunu mercek altına alarak, mevcut maaşın temel yaşam giderlerini karşılamadaki yetersizliğini bir kez daha vurguladı. 22 bin 104 liralık asgari ücretin, 35 bin 712 liralık açlık sınırının bile çok altında kalması, Türkiye'de çalışan yoksulluğu sorununun derinleştiğini gösteriyor.
BES-AR, bu durumu "Asgari ücretli, açlık sınırının %61,57 altında ücret alarak sadece karnını doyurabilmektedir" ifadesiyle özetliyor
Büyükşehirlerde barınma krizi: maaşın yüzde 80'i kiraya gidiyor
Araştırmanın ortaya koyduğu en dramatik sonuçlardan biri de büyükşehirlerdeki barınma krizi. Rapora göre, özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde yaşayan kamu emekçileri, barınma ihtiyacını karşılamak için neredeyse maaşlarının yüzde 75-80'ini kiraya ödemek zorunda kalıyor.
Bu durum, kamu çalışanlarının ve diğer sabit gelirlilerin yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürüyor. Hatta rapor, pek çok kamu emekçisinin artan kiralar karşısında, tıpkı öğrenciler gibi 3 ya da 5 kişi bir arada ev tutarak yaşamak zorunda kaldığını belirtiyor. Bu tablo, orta sınıfın eridiğini ve barınmanın temel bir insan hakkı olmaktan çıkıp lüks haline geldiğini gösteriyor. Yüksek kiralar, çalışanları şehir merkezlerinden uzak, ulaşım sorunlarının yaşandığı bölgelere itiyor ve yaşam standartlarını daha da aşağı çekiyor.
Yıllık artışlar enflasyonun yakıcı etkisini gösteriyor
BES-AR raporu, aylık verilerin yanı sıra yıllık değişim oranlarını da ortaya koyarak enflasyonun yakıcı etkisini gözler önüne seriyor. Bir önceki yılın aynı ayına göre (Temmuz 2024 - Temmuz 2025) değişim oranları, hayat pahalılığının boyutlarını net bir şekilde gösteriyor.
Buna göre, açlık sınırı son bir yılda yüzde 35,27 oranında artış gösterdi. Ancak asıl şok edici artış, bekâr bir çalışanın yaşam maliyetinde yaşandı. Tek bir çalışanın yaşam maliyeti, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 76,43 gibi devasa bir oranda arttı. Yoksulluk sınırındaki yıllık artış ise yüzde 19,07 olarak hesaplandı.
Sendikadan 'insanca yaşayacak ücret' çağrısı
Araştırma sonuçlarını değerlendiren Büro Emekçileri Sendikası, ortaya çıkan vahim tablo karşısında iktidara çağrıda bulundu. Sendika, tüm kamu emekçilerine, asgari ücretlilere ve emeklilere insanca yaşayabilecekleri bir ücret talebinde ısrarcı olduklarını belirtti.
Yapılan açıklamada, milyonlarca insanın açlık sınırının altında bir gelirle yaşam mücadelesi verdiği, barınma gibi en temel bir hakkın bile karşılanamaz hale geldiği vurgulandı. BES, sadece rakamları açıklamakla kalmayıp, bu rakamların arkasındaki insani dramı ve sosyal adaletsizliği de gündeme taşıyarak, ekonomik politikaların halkın refahını gözetecek şekilde yeniden düzenlenmesi gerektiğini savundu. Bu çağrı, önümüzdeki dönemde sendikalar ve hükümet arasında yaşanacak toplu sözleşme ve zam pazarlıklarının ne kadar çetin geçeceğinin de bir habercisi niteliğinde.
