Türkiye'deki milyonlarca kamu görevlisi ve emeklisinin maaş ve aylıklarına yapılacak artışları belirleyecek olan kritik süreçte sona gelindi. Hükümet ile yetkili memur sendikaları arasında yürütülen 8. Dönem Kamu Toplu Sözleşme görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine yasa gereği devreye giren Kamu Hakem Kurulu, nihai kararını vermek üzere bugün dördüncü kez bir araya geldi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda başlayan toplantı, yaklaşık 6,5 milyonluk bir kesimin önümüzdeki iki yıllık mali ve sosyal haklarını doğrudan şekillendirecek olması nedeniyle büyük bir önem taşıyor. Kurulun daha önce gerçekleştirdiği üç toplantıda herhangi bir karar alınmamış, tarafların teklif ve talepleri üzerinde müzakereler yürütülmüştü.
Görüşmelerde uzlaşı sağlanamayınca süreç kurula taşındı
Ağustos ayı boyunca devam eden toplu sözleşme görüşmeleri, hükümet kanadının sunduğu teklifler ile sendikaların talepleri arasındaki fark nedeniyle uzlaşmazlıkla sonuçlanmıştı. Hükümet, kamu işvereni heyeti olarak son teklifinde, 2026'nın ilk altı ayı için yüzde 10, ikinci altı ayı için yüzde 7; 2027'nin ilk altı ayı için ise yüzde 6 ve ikinci altı ayı için yüzde 5 oranında zam önermişti. Ancak yetkili konfederasyon Memur-Sen başta olmak üzere sendikalar, bu teklifin son yıllarda yaşanan yüksek enflasyon ve alım gücündeki düşüş karşısında yetersiz kaldığını belirterek masadan anlaşma olmaksızın kalkmıştı. Yasal olarak belirlenen müzakere ve arabuluculuk süreçlerinin tamamlanmasının ardından, anlaşmazlık tutanağı düzenlenmiş ve dosya nihai karar için Kamu Hakem Kurulu'na intikal etmişti. Kurulun vereceği karar, yasa gereği kesin ve bağlayıcı nitelikte olup, karara karşı herhangi bir itiraz yolu bulunmuyor. Bu durum, kurulun kararını sürecin en önemli ve nihai aşaması haline getiriyor.
Karar mekanizması: Kurulun yapısı ve işleyişi
Milyonlarca kişinin geleceğini etkileyecek olan Kamu Hakem Kurulu'nun yapısı ve işleyişi, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu ile düzenleniyor. Kurul, toplamda 11 üyeden oluşuyor. Bu üyelerin 7'si kamu tarafını, 4'ü ise sendika tarafını temsil ediyor. Cumhurbaşkanı tarafından, Yargıtay, Danıştay veya Sayıştay daire başkanları, üyeleri veya başsavcıları arasından seçilen bir başkanın liderliğindeki kurulda, yine Cumhurbaşkanınca belirlenen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı'ndan birer temsilci yer alıyor. Ayrıca, Cumhurbaşkanınca kamu yönetimi, iş hukuku, ekonomi, maliye gibi alanlarda uzmanlığa sahip iki akademisyen de kurula atanıyor. Sendika tarafını temsil eden 4 üye ise, en fazla üyeye sahip üç konfederasyon tarafından belirleniyor. En fazla üyeye sahip olan konfederasyon 2 üye, ikinci ve üçüncü sıradaki konfederasyonlar ise birer üye ile kurulda temsil hakkı buluyor. Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanıp, kararlarını toplantıya katılanların oy çokluğuyla alıyor. Oyların eşitliği halinde ise başkanın oy verdiği tarafın görüşü kabul ediliyor.
Masadaki teklifler ve talepler
Hakem Kurulu'nun önündeki dosyada, tarafların son pozisyonlarını yansıtan rakamlar ve talepler bulunuyor. Kamu işveren heyetinin iki yıllık kümülatif olarak yüzde 30'un biraz üzerinde bir artış öngören teklifine karşılık, sendikaların talepleri çok daha geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Sendikalar, yüzdelik zam oranlarının yanı sıra, enflasyon farkının aylık olarak maaşlara yansıtılmasını, ekonomik büyümeden pay anlamına gelen "refah payı" uygulamasının getirilmesini talep ediyor. Bunların dışında, büyükşehirlerde yaşayan kamu çalışanları için kira yardımı verilmesi, 8 bin 77 TL'lik seyyanen zammın emekli aylıklarına da yansıtılması, bayram ikramiyelerinin artırılması ve birinci dereceye yükselen tüm kamu görevlilerine 3600 ek gösterge verilmesi gibi birçok sosyal ve mali hak da talepler arasında yer alıyor. Kurulun, sadece maaş artış oranlarını değil, bu sosyal hak taleplerini de değerlendirerek bir karara varması gerekiyor. Kurulun vereceği karar, bu taleplerin hangilerinin kabul edilip hangilerinin reddedileceğini de belirleyecek.
Kararın en geç yarına kadar açıklanması bekleniyor
Kamu Hakem Kurulu'nun yasal çalışma takvimi oldukça sınırlı. Dosyanın kendisine intikal etmesinin ardından 7 gün içinde kararını vermesi gereken kurul için bu süre yarın doluyor. Bu nedenle, bugün gerçekleştirilen dördüncü toplantının, nihai kararın alınacağı son toplantı olması bekleniyor. Kurul üyelerinin, bugünkü toplantıda son müzakereleri yaparak bir oylama gerçekleştirmesi ve karar metnini hazırlaması öngörülüyor. Kararın bugün toplantı bitiminde veya en geç 27 Ağustos Çarşamba günü mesai bitimine kadar resmi olarak kamuoyuna duyurulması gerekiyor. Açıklanacak karar, 1 Ocak 2026'dan itibaren geçerli olmak üzere, 6,5 milyonu aşkın memur ve memur emeklisinin iki yıl boyunca alacağı zam oranlarını ve diğer mali haklarını kesin olarak belirlemiş olacak. Bu nedenle, Türkiye'deki her 13 kişiden birini doğrudan ilgilendiren bu karara yönelik beklenti, ülke genelinde en üst seviyede bulunuyor.
