Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK)'nun 19 Haziran toplantısına ilişkin özeti yayımlandı. Bu özet, piyasaların ve ekonomi çevrelerinin merakla beklediği Merkez Bankası'nın faiz kararını neden değiştirmediğine dair gerekçeleri detaylı bir şekilde ortaya koydu. TCMB, karar metninde de vurguladığı gibi, "enflasyonda kalıcı düşüş ve fiyat istikrarı sağlanana kadar sıkı para politikası duruşunun tavizsiz bir şekilde sürdürüleceğini" bir kez daha yineledi.
Özette, politika faizinin, enflasyon gerçekleşmeleri, ana eğilimi ve beklentileri göz önünde bulundurularak, "öngörülen dezenflasyon sürecinin gerektirdiği sıkılığı sağlayacak şekilde belirleneceği" ifadesi kullanıldı. Bu durum, Merkez Bankası'nın, enflasyondaki düşüşün henüz kalıcı ve hedeflenen seviyede olmadığına inandığını ve erken bir faiz indiriminin enflasyonla mücadeleyi sekteye uğratabileceği endişesini taşıdığını gösteriyor. Dolayısıyla, TCMB'nin önceliği, fiyat istikrarını tam olarak sağlamak ve enflasyonun tek haneli seviyelere düşüş eğilimini sürdürmek.
Tüketici fiyatlarında yavaşlama sinyalleri, ama kalıcı mı?
PPK özetinde, Mayıs ayındaki enflasyon verilerine ilişkin detaylı değerlendirmeler yer aldı. Buna göre:
-
Tüketici fiyatları Mayıs ayında yüzde 1,53 yükseldi.
-
Yıllık enflasyon, 2,45 puan azalarak yüzde 35,41 seviyesine geriledi.
-
B ve C endekslerinin yıllık enflasyonu sırasıyla 2,00 ve 1,75 puan azalarak yüzde 34,81 ve yüzde 35,37 oldu. Bu endeksler, temel enflasyon göstergeleri olup, çekirdek enflasyonu daha iyi yansıtır.
Özette, yıllık enflasyona katkıların temel mal grubunda değişmezken, diğer gruplarda gerilediği belirtildi. Mevsimsel etkilerden arındırıldığında, tüketici fiyatlarının aylık artışının bir önceki aya kıyasla yavaşladığı ifade edildi. Bu durum, enflasyondaki düşüşün genel bir eğilim olduğunu ve Merkez Bankası'nın politikalarının kısmi olarak sonuç verdiğini gösteriyor.
Temel mal ve hizmet gruplarındaki fiyat gelişmeleri: Detaylar ne anlatıyor?
Mayıs ayı tüketici fiyat gelişmelerinde, farklı gruplar arasında ayrışmalar gözlendi:
-
Temel Mal Grubu: Türk Lirası'ndaki gelişmelerin etkisiyle enflasyon üzerinde baskı hissedilmeye devam etti. Özellikle dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışı önceki aya kıyasla bir miktar güç kaybetse de, otomobil kalemi öncülüğünde görece yüksek seyretti.
-
Hizmet Enflasyonu: Genel olarak zayıfladığı belirtilse de, kira alt grubunda yüksek seyrini sürdürdü. Diğer alt gruplar ise ılımlı bir seyir izledi.
-
Gıda Grubu: Fiyat düşüşüyle öne çıkan grup oldu. Bu gelişmeyi özellikle işlenmemiş gıda alt grubu sürükledi. Meyve fiyatlarındaki olumsuz görünüm devam etse de, sebze ve diğer bazı işlenmemiş gıda kalemlerindeki düşüş etkili oldu.
-
Enerji Fiyatları: Şebeke suyu fiyatlarındaki artışın yanı sıra, Nisan ayında elektrikte mesken tarifelerinde yapılan düzenlemenin sarkan etkisiyle Mayıs ayında yükseliş gösterdi.
Özette, enflasyonun ana eğiliminin Mayıs ayında gerilediğine dikkat çekildi. Mevsimsellikten arındırılmış aylık artışların B ve C endekslerinde bir önceki aya kıyasla düşüş kaydettiği kaydedildi. Bu dönemde B endeksini oluşturan gruplar genelinde fiyat artışlarının zayıfladığı gözlendi. Dağılım ve model bazlı ana eğilim göstergeleri de bu dönemde gerilemeye işaret etti.
Kira enflasyonunda mevsimsel düşüş ve yeni sinyaller
Kira enflasyonu, son dönemde enflasyonun en inatçı kalemlerinden biri olarak öne çıkıyordu. PPK özeti, kira enflasyonunda mevsimsel düşüş ve sözleşme etkilerine ilişkin önemli değerlendirmeler içeriyor:
-
Mayıs ayı itibarıyla son 3 aylık dönemde mevsim etkilerinden arındırılmış ortalama fiyat artışı temel mallarda artarak yüzde 2,02'ye gelirken, hizmet sektöründe bir önceki aya kıyasla yavaşlayarak yüzde 2,79'a geriledi. Kira hariç hizmetlerde ise bu oran yüzde 2,40'a düştü.
-
Hizmet sektöründe hakim olan fiyatlama davranışının önemli bir atalete ve şokların enflasyon üzerindeki etkilerinin uzun bir zamana yayılmasına neden olduğuna vurgu yapıldı.
-
Yakın dönem fiyat gelişmeleri hizmet sektörü aylık enflasyonunda kademeli bir güç kaybına işaret ediyor.
-
Mayıs ayında hizmet grubu fiyat artışları temelde kira dışı kalemler öncülüğünde zayıflama gösterdi.
-
Kira enflasyonu, sözleşme yenileme oranındaki mevsimsel düşüşün yanı sıra sözleşmelerdeki artış oranının yavaşlamasıyla Mayıs ayında aylık bazda yüzde 3,10'a gerilemekle birlikte yüksek seyrini korudu.
-
Kira dışındaki hizmetlerde aylık enflasyon yavaşlayarak yüzde 1,34 düzeyinde gerçekleşti.
-
Mevsimsel etkilerden arındırıldığında, aylık enflasyonun kira, haberleşme, lokanta otel ve diğer hizmetler gruplarında yavaşladığı, ulaştırma alt grubunda ise bir önceki aya kıyasla yükseldiği görüldü. Haberleşme grubu aylık enflasyonunda son iki aydır gözlenen ılımlı seyir Mayıs ayında da korundu.
Özette yer alan Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro verileri üzerinden takip edilen öncü göstergeler, Haziran ayında aylık kira enflasyonunun görece yatay seyredeceğine, yıllık bazda ise yavaşlama eğilimini sürdüreceğine işaret ediyor. Konut değerleme raporları üzerinden takip edilen kira artış oranlarının da TÜFE'deki mevcut yıllık kira enflasyonunun altında değerler aldığı ve gerilemeye devam ettiği bildirildi.
Üretici enflasyonunda enerji etkisi
Özette, yurt içi üretici enflasyonunun Mayıs ayında yüzde 2,48 oranında gerçekleştiği ve yıllık enflasyonun 0,63 puan artarak yüzde 23,13'e yükseldiği bilgisi de paylaşıldı. Mayıs ayında ana sanayi grupları itibarıyla fiyat artışının enerji grubunda öne çıkarken, diğer gruplarda yavaşladığı belirtildi. Bu, üretim maliyetleri üzerindeki enflasyonist baskının özellikle enerji fiyatlarından kaynaklandığını gösteriyor.
TCMB'nin bu detaylı özetlemesi, enflasyonla mücadelenin çok boyutlu ve karmaşık bir süreç olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Merkez Bankası, enflasyondaki düşüşün hızlanması ve kalıcı hale gelmesi için sıkı para politikası duruşunu korumaya devam edeceğinin güçlü sinyallerini verdi.
