Son 5 yıl içinde Türkiye'deki faiz değişiklikleri, kredi ve mevduat tercihleri üzerinde önemli bir etki yarattı. Bu süreçte, katılım bankalarına olan yönelim artarken, klasik bankaların mevduat sektöründeki payı büyüdü. Özellikle faiz oranlarındaki dalgalanmalar, şirketlerin ve hanehalkları'nın finansal tercihlerinde dikkat çeken değişimlere yol açtı.
Katılım bankalarına olan kredi talebi arttı
Son yıllarda, katılım bankalarına olan kredi talebi ciddi bir artış gösterdi. 2020 ile 2025 yılları arasında mali olmayan şirketlerin katılım bankalarından aldığı kredilerde büyük bir yükselme yaşandı. Bu dönemde, katılım bankalarındaki krediler yüzde 814 oranında bir artış gösterirken, mevduat bankalarındaki artış yalnızca yüzde 481 olarak kayıtlara geçti. Bu değişim, şirketlerin finansman ihtiyaçlarını karşılama konusunda katılım bankalarını tercih ettiğini gösteriyor.
Katılım bankalarının kredilerdeki payı da dikkat çekici şekilde arttı. 2020'nin başında katılım bankalarındaki kredi payı yüzde 6,88 iken, 2025 yılı itibarıyla bu oran yüzde 10,40'a yükseldi. Mevduat bankalarının payı ise aynı dönemde yüzde 93,12'den yüzde 89,60'a geriledi. Bu oranlar, faiz artışlarının şirketlerin tercihlerini nasıl şekillendirdiğini gözler önüne seriyor.
Mali olmayan şirketlerde katılım bankaları tercih ediliyor
Son yıllarda, mali olmayan şirketlerin bankacılık tercihleri değişmeye başladı. 2020'den 2025'e kadar olan dönemde, katılım bankalarına yönelim artarken, şirketlerin mevduatlarına da yansıyan bir değişiklik yaşandı. 2023'teki faiz artışları, şirketlerin mevduat bankalarına geri dönmesine neden oldu. Ancak, katılım bankalarındaki kredi ve mevduat artışı hala dikkat çekici.
Hanehalkı kredilerinde yönelim değişti
Pandemi dönemi, hanehalkının kredi kullanım alışkanlıklarını da değiştirdi. 2020'den itibaren, katılım bankalarına olan yönelim artarken, 2025'te rasyonel politikaların etkisiyle bu yönelimde bir değişiklik gözlemlendi. Hanehalkı kredilerinde katılım bankalarındaki büyüme yüzde 463 olurken, mevduat bankalarındaki büyüme yüzde 568 oldu.
Katılım bankalarının kredilerdeki payı 2020'nin başında yüzde 3,09 iken, 2025'te bu oran yüzde 2,62'ye geriledi. Öte yandan, mevduat bankalarının payı ise artarak yüzde 97,38'e ulaştı. Bu değişiklikler, ekonominin genel durumuna ve faiz oranlarına bağlı olarak hanehalkının tercihlerindeki kaymaları gösteriyor.
Mevduat tercihlerinde faiz etkisi
Hanehalkı mevduatlarında ise faiz oranlarının etkisi belirleyici oldu. 2021 yılında faiz indiriminin etkisiyle, katılım bankalarındaki birikimlerde artış yaşanırken, 2023'te başlayan yüksek faiz dönemi ile birlikte mevduat bankalarına yönelim yeniden güçlendi. Son 5 yılda hanehalkı mevduatlarında katılım bankalarının payı azaldı. 2020'de katılım bankalarındaki mevduat payı yüzde 7,90 iken, bu oran 2025 itibarıyla yüzde 5,20'ye geriledi.
Mevduat bankalarının payı ise bu dönemde artarak yüzde 92,10'dan yüzde 94,80'e yükseldi. Bu değişiklik, faiz artışlarının vatandaşların bankacılık tercihlerindeki etkisini açıkça ortaya koyuyor. Katılım bankalarının birikimlerdeki artışı sınırlı kalsa da, faizlerin yükselmesiyle birlikte vatandaşların daha fazla kazanç sağlamak amacıyla mevduat bankalarına yöneldiği görülüyor.
