Yazın başından bu yana Türkiye'nin batısı depremlerle hop oturur hop kalkar oldu.
Aslında Ege'de yaşayanlar alışkındır depremlere. Hatta öyle 4 şiddetinde depremlerde çoğumuzun kılı kıpırdamaz. Ama bu yaz deyim yerindeyse İzmir'i, Manisa'sı, Muğla'sı beşik gibi sallanıyoruz. Depremi önceden bize haber verecek bilimsel yöntemlerle ilgili çalışmalar sürüyor. Mesela Muğla'da dünyada bir ilk olacak Deprem Kestirim Yer İstasyonu kuruluyor.
Her kanalda, gazetede deprem profesörleri tahmin yürütüyor. Kimisi “daha şiddetlisine hazır olun” diyor, bir diğeri “bundan büyük deprem beklenmiyor” diyor. Artık hangisi hoşunuza giderse, seçip beğeniyorsunuz.
Profesörler konuşur, bilim depremi önceden tahmin etmenin yollarını ararken, doğa “bir de dönüp bana bak” diyor.
Bodrum açıklarında geçtiğimiz hafta meydana gelen 6.3 büyüklüğündeki depremden 4 dakika önce sokakta yatan köpeklerin sarsıntıyı önceden hissedip kaçıştığı kameralarla kayıt altına alındı.
Depremlerden önce yılanların da kent merkezlerinde göründüğüne dair haberler, görüntüler var.
Bizim evde de deprem uzmanımız; Duman. Kedimiz deprem olmadan bazen saatler öncesinde sinyalleri çakıyor. Ayakkabılığın üzerinde tüneyip kapıya dikiyor gözlerini. Seslensek de kıpırdamıyor yerinden. Uzun süre ayakkabılıkta tünerse, bilin ki deprem olacak!
Aslında hayvanların depremi önceden hissetmesi ile ilgili tez yüzyıllar öncesine dayanıyor. Eski Yunan'da (M.Ö. 373), tarihçiler; fareler, yılanlar ve gelincikler de dahil olmak üzere hayvanların Helice kentinden deprem olmadan günler öncesinden sürüler halinde kaçıştığını kayıtlara geçmiş.
O günden sonra da insanların; deprem öncesinde hayvan hareketlerini takip altına alması devam etmiş. Mesela yayın balıklarının daha hızlı hareket ettikleri, tavukların yumurtlamayı bıraktıkları, arıların kovanlarını panik içinde terk ettikleri söyleniyor. Benim gibi, başka evcil hayvan sahiplerinin de gözlemlere dayalı paylaşımları mevcut. Kimisi depremden dakikalar veya saatler önce kedisi veya köpeğinin tuhaf davrandığını, sebepsiz yere miyavladığını veya havlamaya başladığını, gergin davranışlar sergilediğini öne sürüyor.
En yaygın inanılan teoriye göre vahşi veya evcil hayvanlar dünyadaki titreşimleri insanlardan önce hissedebiliyor. Ancak yine de hayvanların tam olarak deprem olmadan önce “ne” hissettiği bilimsel olarak kanıtlanamadı.
National Geographic'de yer alan bir makaleye göre 2003 yılında Japonya'da bir tıp doktoru, haberlere konu olan araştırmasında köpeklerde yersiz aşırı havlama veya ısırma eğiliminin depremi önceden tahmin etmek için done olarak kullanılabileceğini bildirmiş.
1975 yılında da Çin'in Haicheng kentindeki halk, 7.3'lük depremden günler önce tahliye edilmiş; yüzbinlerce insanın hayatı kurtarılmıştı. Yetkililerin bu kararında hayvanların tuhaf davranışları da rol oynadı. 7.3'ün öncesinde meydana gelen ufak çaplı sarsıntılar tabii ki tahliye kararının asıl gerekçesiydi. Ancak yine de hayvanların davranışları, bu küçük sarsıntıların daha büyük bir depremin habercisi olabileceği inancına yardım etti.
Sonuç olarak, özellikle Ege'de yaşıyorsanız sağınıza solunuza iyi bakının. Belki bir köpek veya bir kedi size depremi önceden haber verebilir.