Dünya Sağlık Örgütü’nün Küresel Epidemiyolojik Durum raporunda, global bağlamda yeni haftalık vaka sayısı önceki 1-8 Ekim 2022 tarihlerine göre %10 azalmış ancak bu halde bile 2,8 milyondan fazla yeni vaka bildirilmiş durumda. Geçen hafta, yaklaşık 9.000 ölüm vakası oldu.
Genel olarak belirtmek gerekirse, dünya çapında 618 milyondan fazla teyit edilmiş vaka ve 6,5 milyondan fazla ölüm, pandeminin dünya gündemine girmesi ile ortaya çıkan bilanço durumunda.
Bu aylarda, global ölçekte bölgesel ve kıta düzeyinde bildirilen Kovid 19 vaka sayıları haftalık olarak ele alındığında azalmış durumda: Örnek vermek gerekirse, Afrika Bölgesi (%-41), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-25), Doğu Akdeniz Bölgesi (%-14), Amerika Bölgesi (%-10) ve Avrupa Bölgesi (%-3). Bu verileri ölümlü vaka serileri için değerlendirdiğimizde %10 ila 50 düzeyinde bir düşüş bir sözkonusu. Afrika Bölgesi (%-53),Avrupa Bölgesi (%-12). Sadece Amerika Bölgesi'nde ölüm sayısında %11’lik artış söz konusu.
***
Bu haftalar kritik bir dönemin öncesi. Çünkü sonbahar ile beraber havalar soğuyor ve kış şartları söz konusu olacak. Okullar açıldı, insanlar kapalı alanlarda zamanlarını geçirecekler ve mevsimsel hastalıklar da potansiyel olarak yoğunlaşacak. Bilindiği gibi mevsimsel hastalıklar başlığı altında Kovid 19’a göre nispeten daha hafif seyirli olan nezle, farenjit, sinüzit ve özellikle de soğuk algınlığı ve grip ele alınır. Günlerin kısalması ve havaların soğumasına paralel olarak gün ışığının azalması bu hastalıkların görülme sıklığını artırır. Ayrıca yaş, stres, beslenme rejimindeki değişiklikler, kişinin bağışıklık sistemi ve kişisel hijyene dikkat edilmemesi de hastalığa yakalanmada etkendir.
Grip ve soğuk algınlığının üzerinde biraz duralım. Soğuk algınlığı genellikle ateşsiz seyreder. Başta burun, boğaz ve bronşlar olmak üzere havayollarının bir kısmı ya da tamamı hastalığa katılır, burun akıntısı, kırıklık ve öksürük ile 4-10 gün devam eder, özel bir tedavisi yoktur, şikayetlerine yönelik ilaç tavsiyesi yapılır.
Grip ise ateş yükselmesi, öksürük, başağrısı, genel bir halsizlik ve kırıklık ile daha ciddi bir seyir gösterir, her yaşta görülür, kişiden kişiye hızla yayılarak salgınlara neden olabilir. Bazı kişilerde ilerleyip pnömoni (zatürre) ve ölümlere yol açabilir. İki günlük bir kuluçka dönemi sonrası aniden yükselen bir ateş ve genel vücut ağrısına eşlik eden nezle ve öksürük ardından yaklaşık 5-7 gün içinde hastalık tablosu geriler, halsizlik ve yorgunluk hissi hastalık geçtikten sonra da devam edebilir ve ciddi işgücü kayıplarına da yol açabilir.
Tedavisi ateş düşürücü ve ağrı kesiciler ile sadece şikayetlere yönelik olarak yapılır, ateşli dönemde yatak istirahatı önerilir. Ancak, pnömoni gibi ciddi hastalıklar geliştiğinde hastaneye yatırılarak tedavisi zorunlu hale gelir. Gripten korunmak için, hastalık etkeni olarak sıklıkla tespit edilen influenza virüsü suşlarını içeren aşılar etkili şekilde kullanılmaktadır.
Grip aşıları, etkisiz hale getirilmiş, saflaştırılmış ya da zayıflatılmış virüs parçacıklarından yapılır. Grip, her yıl değişebilen farklı tiplerdeki virüslerden oluşabildiği için aşılar bir önceki yıl en çok enfeksiyon yapan tiplerin karmasından meydana gelir ve yapılmasını takip eden 2-3 haftadan itibaren gribe karşı korur. Gribe yakalanma riski en fazla Ekim-Mart aylarını kapsayan soğuk dönemi kapsadığından, aşı için en ideal zaman Ekim ayıdır. Mutlaka aşı olunmalı.
Biliyorsunuz, Kovid 19 pandemisinin etkeni koronavirüs, Coronaviridae familyasından olup insanlarda genellikle ciddi olmayan virüs, nezle vakalarına yol açabildiği gibi bazı nadir koronavirüs çeşitleri de pandemide gördüğümüz gibi ölüm riski bulunduran solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabiliyor.
Bugünlerde bildirilen Kovid 19 vakaları ve ölümlerde, birçok ülkenin Kovid 19 test stratejilerini kademeli olarak değiştirmesi nedeniyle gerçekleştirilen toplam test sayısının ve dolayısıyla tespit edilen vaka sayısının azalmasına neden olduğunun üzerinde duruluyor. Yine de ülke düzeyinde değerlendirirsek, geçen hafta en çok haftalık yeni vaka bildiren ülkeler Almanya (508.749 yeni vaka; +%12), Çin (333.830 yeni vaka; +%10), Fransa (323.787 yeni vaka; +%4) , Amerika Birleşik Devletleri ve İtalya (280.947 yeni vaka; +%30) oldu.
Sonuç olarak, pandemi sona ermediği gibi, yaklaşan kış mevsimi ile birlikte hemen hemen aynı şikayetlerle seyreden mevsimsel hastalıklar durumu biraz daha karıştıracak gibi. Kovid 19 pandemisi ile hayatımıza giren maske, el hijyeni ve mesafe önlemi bu tür hastalıklar için de son derece koruyucu özellik arz ediyor.
