1995’te 44 yaşındaki McArthur Wheeler isimli şahıs, limon suyunun tuhaf olarak tanımladığı kimyası ile ilgili çok derin bilgilere sahip olduğu iddiasıyla, yüzünü limon suyuna buladı.
İki bankayı üst üste soymaya kalktı.
İddiasına göre, limon suyunun görünmez yazılar yazmakta kullanılabilmesini sağlayan gizemli kimyası sayesinde kendisini de görünmez kılacak ve bankadaki kameralar onu kaydedemeyecekti. Bankaları soymayı başardı, ancak kameralar kayıt yaptı ve aynı gün içerisinde polis McArthur Wheeler'i yakaladı.

***

Yok, öyle sıradan olaylar zinciri değildir yaşadıklarımız.
Televizyon ekranlarında, sosyal medyada kendini meşhur etmek isteyen birkaç kendini bilmez değildir konuşanlar.
Bilerek, isteyerek, içindeki kin ve nefreti uygun zemin diyerek ortalığa saçanlardır.
Tek tük, ufak tefek demekle geçiştirilemez.
Örgütlenmiş cehaletin günümüz Türkiye'sinde ete kemiğe bürünmüş halidir.

***

Öğretim üyesi olmuş olanı da var, onları okutan öğretmeni de.
Bilim öğretmesi gerekenlerin bir anda, durduk yere kendilerini, bilimi inkar ettiklerini mi düşünüyorsunuz yoksa?
Cehaletin en büyük gücü cesaretidir.
Aklına eseni söyleyebileceği ortamı yaratırsanız, cehalet en küstah hali ile saldırganlaşır.
Yetmez, sözlerinin birileri tarafından beğenilmesi, hukuken hiçbir sorumluluk altına girmemiş olmaları da cesaretlerini artırır.
Hurafeyi gerçek diye inanıp anlatmalarındaki neden budur.

***

Bizde cahil cesareti olarak karşılık bulan bu durumun aslında bilimsel açıklaması vardır.
Cornell Üniversitesi’nden iki bilim insanı cahil cesaretini Dunning-Kruger Sendromu olarak tanımlarlar.
1999’da ortaya attıkları, “Cehalet, gerçek bilginin aksine, bireyin kendine olan güvenini artırır” teorisiyle yola çıkan Justin Kruger ve David Dunning, 2000’de bu konuda yaptıkları çalışmalarla Ignoble Nobel Psikoloji Ödülü'nü bile kazandılar.
Kruger ve Dunning, fizyolojik ve zihinsel alanda yaptıkları çeşitli uygulamaların sonucunda şu varsayımlara ulaştılar:
- Niteliksiz insanlar ne ölçüde niteliksiz olduklarını fark edemezler.
- Niteliksiz insanlar, niteliklerini abartma eğilimindedirler.
- Niteliksiz insanlar, gerçekten nitelikli insanların niteliklerini görüp anlamaktan da acizdirler.

***

Justin Kruger ve David Dunning isimli bu iki bilim adamını araştırmaya yönelten olay, 44 yaşındaki McArthur Wheeler'in limon suyunun gizemli gücüne inanarak banka soymaya kalkmasıdır.
Gerçekten inanmıştır Wheeler.
Tıpkı Nuh'un gemisinde cep telefonu bulunduğunu söyleyen kadar.

***

İşte bu yüzden söyleyenleri meczup, söylenenleri de deli saçması olarak değerlendirmeyin.
Kubilay'ın vatandaşın canı yanmasın diye askerlerinin tüfeklerine doldurduğu kuru sıkı fişekleri, “Ateş ediyorlar ama bize bir şey olmuyor. Çünkü biz efsunluyuz” diyen cehalet güruhuna verdiği cesaretin ta kendisidir bu.
O cahil cesaretidir Kubilay'ın kellesini kestiren.

***

Televizyonları, gazeteleri, sosyal medyayı kaplayan cahillerin örgütlenerek ulaştığı cesaret, çok değil beş yıl içinde kendilerince bilim üretmeye kalkarsa şaşırmayın.
Laik ve bilimsel eğitim bunun için önemlidir.
Ve bu yüzden eğitimle bu kadar çok oynuyorlar.
Cahiller çoğalsın, cesaret tavan yapsın diye.
Cahili yönetmek kolaydır.
Sorgulayan, araştıranı ise zor.
Örgütlenmiş cehaleti hafife almayın.