Ukrayna’da hepimizin üzüntü ile takip ettiği bir savaş sürüyor. İnsanlar ölüyor, şehirler yerle bir oluyor...
Ancak hepinizin takip ettiği son günlerde bir koridor açma hamlesi için ciddi görüşmeler yapılıyor. Ne koridoru derseniz?
Ukrayna’da ve limanlarında bekletilen ve büyük çoğunluğunu buğdayın oluşturduğu yaklaşık 25 milyon ton civarındaki tahılı dünya pazarlarına taşımak için güvenli bir koridor…
Sizlerin de takip ettiği gibi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu hafta içinde Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile Ankara'da bir araya geldi. Çavuşoğlu; BM, Rusya, Ukrayna ve Türkiye arasında oluşturulabilecek bir mekanizma ile bu 25 milyon ton civarındaki tahılı güvenli bir şekilde Ukrayna’dan alıp, dünya pazarlarına taşıyacak güvenli bir koridor üzerinde çalışmalarının yoğunlaştığını anlattı.
Bu görüşmede farklı veriler de paylaşıldı. Lavrov, Ukrayna’nın dünya tahıl pazarındaki payının ancak yüzde 1 olduğunu ifade ederek, aslında biraz küçümsedi.
Ama aynı görüşmede Çavuşoğlu’ndan da bir istatistik geldi. Dedi ki, iki ülkenin, yani Rusya ile Ukrayna’nın birlikte dünya tahıl pazarındaki payı üçte bir…
Kim ne derse desin, iki rakam da çok önemli ki 5’inci ayına giren bu savaşı durdurabilecek ya da en azından bir mola verdirecek kadar üzerinde duruluyor.
Bu tahıl koridoruna ihtiyaç duyan sadece Türkiye değil. Perdenin arka tarafından Ukrayna’daki bu tahıla ciddi ihtiyacı olan bir çok dünya devleti var. Ancak Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna ile yürüttüğü denge politikasına güvenerek, Türkiye’yi müzakere masasına itiyorlar.
Peki, Türkiye’nin bu tahıla ne kadar ihtiyacı var?
Maalesef Türkiye’nin de bu tahıla özellikle de buğdaya ciddi şekilde ihtiyacı var. Hele de zincirini koparmış olan enflasyon canavarını bir nebze frenlemek için Türkiye’nin en azından tahılda bir açık içinde olmaması gerekiyor.
Şimdi bazı rakamlara bir daha dikkatinizi çekmek istiyorum; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye'nin buğday üretimi 2015'te 22,6 milyon ton, 2016'da 20.6 milyon ton, 2017'de 21,5 milyon ton, 2018'de 20 milyon ton, 2019'de 19 milyon ton, 2020'de 20,5 milyon ton ve 2021'de 17,7 milyon şeklinde gerçekleşti.
Yazımı noktalamadan önce Uluslararası Hububat Konseyi’nin en günceli 17 Şubat 2022 tarihli raporuna da dikkatinizi çekmek istiyorum. Diyor ki, 2020/21 sezonu sonunda 774 milyon ton miktarda gerçekleştiğini tahmin ettiğimiz dünya buğday üretiminin, Temmuz 2021/Haziran 2022 döneminde 781 milyon ton düzeyinde gerçekleşmesini bekliyoruz.
Aynı raporda dünya buğday tüketimine ilişkin de bir veri var. Rapora göre 2020/21 sezonu sonunda 771 milyon ton miktarda gerçekleştiğini tahmin ettiği dünya buğday tüketiminin, 2021/22 döneminde 781 milyon ton düzeyinde olmasını bekleniyor. Konsey; ayrıca dünya buğday stoklarının da 4 milyon ton azalacağını ön görüyordu.
Peki bu rapor ne zamandı?
Rusya-Ukrayna savaşı başlamadan önceydi… Yani şartlar biraz daha kötüleşti ve buğday büyük bir değer kazandı.
İşte o yüzden savaşı bitirmek için toplanamayan taraflar, buğdaya koridor açmak için Türkiye’yi bu masaya itiyorlar.
Şimdi uzatmayacağım, diyeceğim şu; gıda bu kadar önemli, Türkiye eski çağlardan beri bir tarımsal üretim coğrafyası, köklü ve güçlü bir tarım geçmişi var. Topraklarımızı dersen, heba olup gidiyor.
Bütün bunları bir araya getirip, dünyanın böyle dara düştüğü dönemlerde, ‘Endişeye mahal yok, Türkiye tahıl stoklarını dünyaya açıyor’ haberleri yazmak çok mu imkansız olurdu…
Endişeye mahal yok, ölmeyeceğiz ama oldukça dar bir koridordan geçeceğiz…
