Bir okurumuz soruyor: “Bir işyerinde 2 yıldan beri çalışmakta iken kıdem tazminatım ile kullanmadığım 2 yıllık izin ücretimi de almadan askere gittim ve döndükten sonra ihtiyaç olmadığı gerekçesiyle hemen işe alınmadığım için doğal olarak başka işyerlerinde çalıştım. 6 ay kadar sonra yeniden aynı işyerinde çalışmaya başladım. Şimdi emekli olacağım. Ne var ki işveren askerlikten önceki kıdem tazminatım ile izin ücretimin zamanaşımına uğradığını söyleyip vermiyor. Bu doğru mu?”
Konu ile ilgili olarak 4857 sayılı İş Yasası’nın 31'inci maddesinde “Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.!” şeklinde düzenlemeye yer verilmiştir. Bu hükme göre okurumuzun işyerinde kendisinin çalışmasına uygun koşullar bulunduğu halde işverence işe alınmaması durumunda hem kıdem tazminatı hem de 3 aylık ücret tutarında tazminat istemiyle dava açma hakkını kullanmadığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan 6098 sayılı Türk Borçlar Yasası’nın 146 ve 147'nci maddeleri ile 4857 sayılı İş Yasası’nın 59'uncu maddesine göre kıdem tazminatı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 10, iş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte ücret alacağına dönüşen kullanılmayan izne ilişkin izin ücreti iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıllık zamanaşımına tabidir.
Belirtilen bu zamanaşımı genel bir zamanaşımı olup, okurumuzun özel bir durumu vardır. Okurumuz çalışmakta olduğu işyerinden kendi isteği ile değil, yapmakla görevli olduğu zorunlu askerlik hizmeti nedeniyle ayrılmıştır. Yargıtay’ın birçok kararında da belirtildiği gibi askere giderken ödenmeyen kıdem tazminatında herhangi bir zamanaşımı söz konusu olmaz ve ayrılınan işyerinde yeniden çalışmaya başlaması halinde eski hizmet süresi yeni hizmet süresi ile birleştirilir ve okurumuzun da belirttiği gibi emeklilik gibi haklı koşulların doğması halinde askerlik öncesi hizmeti de dâhil toplam hizmet üzerinden kıdem tazminatının ödenmesi gerekir.
Yine okurumuz zorunlu askerlik görevi nedeniyle işten ayrıldığından kullanmadığı izin ücretin de de herhangi bir zamanaşımı söz konusu olmayacağından emeklilik nedeniyle işten ayrılması durumunda kullanmadığı tüm izinlerinin ücretlerinin de ödenmesi gerekir. Okurumuzun talebine karşın kıdem tazminatı ile izin ücretlerinin ödenmemesi halinde iş mahkemesinde davca açmaktan başka çaresi bulunmamaktadır.