Yerel yönetimler için bir karne verilse, kültür-sanat notları nasıl olurdu acaba?

Diyebilirsiniz ki, kültür-sanat notuna gelene kadar daha önemli notlar var; altyapıdan ulaşıma, sosyal yardımlardan konut sorununa, eğitim ve sağlık alanlarındaki yatırımlara sayısız faaliyet alanı var yerel yönetimlerin; bir yerel yönetimin başarısı ya da başarısızlığının ölçüsünü bunlar belirler. Böyle düşünenlere yanıldıklarını söylemek isterim. Yaşamı boyunca kültür-sanatla tanışmamış bireylerden ne iyi bir hemşehri, ne iyi bir yurttaş, ne de iyi bir insan çıkar.

Madem önemli, bu eksikliği devlet gidersin diye düşünebilirsiniz. Evet, devletin de temel görevleri arasındadır kültüre sanata destek olmak. Anayasamızda açıkça belirtilmiştir bu görev. Peki, devlet bu görevini yerine getirebiliyor mu? Kısmen… Cumhuriyetin kazanımları olan Devlet Tiyatroları, Devlet Opera ve Balesi gibi kurumların katkısı inkar edilemez. Ama sınırlı bir katkıdır bu. Neden derseniz, tek adam rejimlerinde sanat kurumlarının özgürlüğü ve özerkliği güvence altında değildir; liyakat kavramının yerini yandaş kayırmanın almasıyla bu kurumlarda yapılan atamalar tartışmalı hale gelmiştir. Gene de, Kültür ve Turizm Bakanlığı ‘Kültür Yolu Festivalleri’, büyük bütçeler gerektiren opera-bale ve tiyatro festivalleri düzenleyerek, özel tiyatrolara ve sinema yapımlarına -siyasi bir filtreden geçirerek de olsa- destek vermeyi sürdürerek, İzmir’deki ‘Kültür Fabrikası’ gibi sanat mekanları oluşturarak, İzmir Resim ve Heykel Müzesi yayını “Mekanın Duygusu” gibi önemli bir sergi ve kataloğa imza atarak sanat dünyamızda etkin bir rol oynadığını söylemeliyim.

***

Toplumun sanat ve kültür ihtiyacının karşılanmasında diğer önemli paydaşlar eğitim ve medyadır. Günümüzde bu kurumlardan zarardan başka bir şey beklenemeyeceği herkesin malumudur herhalde. Müfredatta sanat dersleri yok düzeyine indirgenirken, TRT’den özel kanallara, dergilerden gazetelere medyada sanata az da olsa yer verebilen basın kuruluşlarının sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor. Bu ‘ahval ve şerait’ içinde yerel yönetimlerimize Batı toplumlarındaki yerel yönetimlerin üstlendiği görevlerden öte, daha büyük bir sorumluluk düşüyor. Özellikle halkımızın çoğunluğunu yöneten muhalif belediyelere…

Ege, sanat etkinlikleri açısından diğer bölgelerin önünde gidiyor. Bugün bunlardan birkaçına değinmek istiyorum. İzmir’de ve Ege’nin diğer illerinde gerçekleşen etkinliklere baktığımızda, devletin ve sivil toplumun düzenlediği etkinliklerin öne çıktığını görüyoruz. Yerel yönetimlerin ise çoğu etkinlikte partner olarak yer aldığını görüyoruz. İlke olarak doğru, ama ülkemiz koşullarında sosyal demokrat bir bakış açısıyla düzenlenecek ve kentin kimliğinin oluşmasında başat bir rol üstlenebilecek etkinliklerde yerel yönetimlerin öncü bir rol üstlenmesi gerektiğini düşünüyorum. Sivil toplumun etkinliklerine destek olmak belediyelerin doğal görevleri arasındadır ama popülist kaygılarla büyük bütçeli pop müzik konserleri düzenlemek yerel yönetimlerin görevleri arasında olmamalı. Sanayi ve Ticaret Odaları, ARKAS, Yaşar, Folkart, Olten gibi holdingler de, yerel yönetimlerin düzenleyeceği nitelikli etkinliklere destek verebilir, kendi sanat kuruluşlarını oluşturmanın yanı sıra.

Şu sıralar, İzmir Kültür Sanat ve Eğitim Vakfı tarafından düzenlenen, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Eczacıbaşı ve yabancı temsilcilikler (Macaristan Kültür ve İnovasyon Bakanlığı, Goethe Institut, Institutfrançais, İzmir İtalya Konsolosluğu, Polonya Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu) tarafından desteklenen ‘37. Uluslararası İzmir Festivali’nde çok güzel etkinlikler izledik. Türk-Macar 100. Yıl Dostluk Konseri -Franz Liszt Oda Orkestrası konseri, İzmir Devlet Tiyatrosu’nun “Hayal-i Temsil”i, Folkwang Tanzstudio’nun gösterisi, Driss El Maloumi Trio ve Olten Filarmoni Orkestrası konseri bunlardan birkaçı... T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Opera ve Balesi’nin düzenlediği 7. Efes Opera ve Bale Festivali ise Haziran’ın 29’unda başlayıp, 13 Temmuz’a dek sürecek. İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’nın ‘Sezon Sonu Şenliği’ de hafta içinde tamamlandı. Bakalım yeni mevsimde ne sürprizler bekliyor İzmirlileri?

***

Gelelim Ege’nin diğer kentlerine… Önce, Bodrum… Mayıs ayında düzenlenen MedBodrum’un ardından, Uluslararası Bodrum Caz Festivali, bu ay sonunda yapılacak Halikarnas Film Festivali, Temmuz-Ağustos aylarında gerçekleşecek Gümüşlük Müzik Festivali ve DOB’nin düzenlediği Uluslararası Bale Festivali Bodrum’u bir sanat kenti yapan etkinliklerden yalnızca birkaçı. Ayvalık, AIMA’nın Müzik Festivali ve Seyir Derneği’nin Ayvalık Belediyesi desteğinde düzenlediği Ayvalık Film Festivali ile Ege’de sanatseverlerin başlıca uğrak noktaları arasında. Marmaris Belediyesi öncülüğünde Marmaris Kültür ve Sanat Derneği tarafından düzenlenen Marmaris Uluslararası Kültür ve Sanat Festivali, Çanakkale Müzik Festivali de Ege’nin sanat ortamını zenginleştirme potansiyeli taşıyan festivaller. İç Ege’de, Afyon Caz ve Klasik Müzik Festivalleri ile öne çıkıyor. Diğer kentlerimizin de bu kervana katılmalarını bekliyoruz.