Bundan tam 6 yıl önce, 1 Ocak 2019’da marketlerde bulunan plastik poşetlerin ücretli hale getirilmesine karar verildi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın aldığı kararla hayata geçirilen bu uygulamanın amacı ülkemizde aşırı tüketim ve yetersiz geri dönüşüm nedeniyle her geçen gün artan plastik atıkların azaltılması ve toplumda çevre bilincinin geliştirilmesiydi.
Belki de ilk defa bir ürünün ücretli hale getirilmesinin tek nedeni çevrenin ve gelecek nesillerin hayrıydı.
O dönemde bu uygulamayı ben de canı gönülden desteklemiştim ve hatta 6 sene önce poşet fiyatı için belirlenen 0,25 kuruşluk ücretin aslında daha fazla olması gerektiğini düşünmüştüm. Çünkü amaç insanları daha az plastik poşet tüketmeye teşvik etmekse, caydırıcı bir fiyat daha uygun olacaktı. Yine de önemli bir adımdı. Uygulamanın ilk yılında gayet başarılı sonuçlar alındı. Çoğu insan artık marketlere bez çantalarıyla gidiyor, gerçekten ihtiyaçları olmadıkça da gereksiz yere plastik poşet satın almıyordu.
Sonradan nedense bu uygulamanın gerçek amacı unutuldu ve 6 yıl boyunca poşet fiyatı 0,25’te sabit kaldı.
6 yılda ülkede enflasyon uçtu, iğneden ipliğe her şey dudak uçuklatacak oranlarda zamlandı, vergiler ağırlaştıkça ağırlaştı… Ama market poşetleri 0,25 kuruşta takılı kaldı. Her şey zamlanırken yerinde sayan poşetlerin ücreti artık kimse için caydırıcı değildi. Bez çantalar evde unutuldu ve herkes marketlerden eskisi gibi poşet almaya başladı.
Sonuçta arık 0,25 kuruşun ne değeri vardı ki? Ha ücretsiz olmuştu, ha 0,25 kuruşa satılmıştı.
Uygulamanın 6. yılında plastik poşetlere nihayet ilk zam yapıldı. 1 Ocak 2025 itibarıyla plastik poşetlerin satış fiyatı artık 0,50 kuruş.
Ülkemizde bu fiyata alınabilecek tek ürün de market poşeti zaten. 50 kuruşa sakız bile yok!
6 yılda her şeyin fiyatı minimum 5-6 misli artmışken, plastik poşete gelen bu zammın çevreye pek bir katkı sunacağını sanmam. Memlekete, memleketin doğasına faydası olan bir şeyin bunca yıl zamlanmaması; ama insanların sağlıklı ve insanca yaşamak için ihtiyaç duyduğu ekmeğin, kıymanın, pirincin, suyun, benzinin, ilacın, doğalgazın, elektriğin, kiraların ve aklınıza gelecek her şeyin fiyatının katlanması da anca bizim ülkemizde olurdu zaten.
Çevre için bir araya gelen STK’lar İklim Ağı’nı tanıttı
Türkiye'de çevre alanında faaliyet gösteren 15 sivil toplum kuruluşu iklim kriziyle mücadele için güç birliği yaparak "İklim Ağı"nı kurdu. İklim Ağı’nın ilk tanıtım toplantısı İstanbul’da gerçekleştirildi. Toplantıda WWF-Türkiye İklim ve Enerji Programı Müdürü Tanyeli Behiç Sabuncu, mevcut politikaların dünya küresel ısınma eşiği olan 1.5 C ile uyumlu bir azaltım sağlamadığını belirterek, Türkiye'nin 2053 net sıfır vizyonunun hayata geçirilebilmesi için iddialı ara hedeflere ihtiyaç olduğunu belirtti. TEMA Vakfı Çevre Politikaları ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkan Yardımcısı Berna Balcıoğlu ise 2025'te yürürlüğe girmesi planlanan İklim Kanunu taslağının, iklim değişikliğiyle etkin bir mücadele için gerekli adımları içermediğini ve sürece sivil toplumun da dahil edilmesi gerektiğini söyledi.
Dünyadan bihaber
Los Angeles yangınları onları da evsiz bıraktı
Amerika Birleşik Devletleri’nin Los Angeles kentinde Salı günü başlayan ve halen kontrol alına alınmaya çalışılan yangınlarda binlerce kişi evlerini kaybetti; en az 10 kişi öldü. Bununla birlikte yangınlar yaban hayvanlarını ve evcil hayvanları da etkiledi. Yangınlarda birçok yaban hayvanı yaşamını yitirdi, yüzlercesi yanarak yaralandı. Yüzbinlerce kişinin evlerini aceleyle terk ettiği felakette birçok evcil hayvan da geride bırakıldı.
Los Angeles Hayvan Bakım ve Kontrol Departmanı ve Los Angeles Hayvan Hizmetleri yerel halka, zor durumdaki hayvanlara geçici yuva olmaları çağırısında bulundu. Los Angeles Hayvan Hizmetleri kentteki 1500 kapasiteli altı barınağın tamamen dolduğunu, diğer 7 bakım merkezinin de tam kapasiteye yaklaştığını duyurdu. Pasadena Humane Barınağı yaşadıkları orman alanları kül olan vahşi hayvanlara acil tıbbi bakım sağlamaya devam ediyor. Yanık ve yaralanmalarla gelen, dumandan etkilenen hayvanların birçoğuna oksijen, sıvı ve daha kapsamlı tıbbi bakım uygulanarak tedavi ediliyor. Barınak ayrıca sokakta bırakılan hayvanlarla ilgili olarak da vatandaşlara "Evinizi tahliye ediyorsanız lütfen hayvanlarınızı da yanınıza alın" çağrısı yaptı.
Bizim gezegen
İnşaat sektöründe çevreci yaklaşım şart
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) sosyal medya üzerinden paylaştığı bir makale ile dünya genelinde hızla artan yapılaşmanın çevre için yarattığı tehditlere dikkat çekti. Metinde şu ifadeler yer aldı:
“Dünyada her beş günde bir Paris büyüklüğünde yapılar inşa ediliyor ve bunun çevreye maliyeti çok büyük. Binalar, enerji kullanımı ile çelik ve çimento gibi inşaat malzemelerinden kaynaklanan küresel karbon emisyonlarının %37'sinden sorumludur. Uzmanlar, bu sorunları çözmek için binalarda enerji verimliliğinin daha iyi standartlar ve teknolojiler yoluyla iyileştirilmesi gerektiğini öne sürüyor. Ek olarak, yenilenebilir enerji kullanımının yaygınlaştırılmasıyla fosil yakıtlara olan bağımlılık azaltılabilir; emisyonları azaltmak için kereste ve bambu gibi sürdürülebilir malzemeler kullanılabilir.
Devam eden çabalara rağmen, küresel inşaat sektörü emisyonları 2021 ile 2022 arasında %1 arttı. 2050 yılına kadar var olması öngörülen binaların yarısı henüz inşa edilmediğinden, yeşil bina uygulamalarına geçiş artık iklim hedeflerinin karşılanması ve sürdürülebilirliğin sağlanması açısından hayati önem taşıyor. Hükümetler binalar için iklim eylem planları geliştirerek, sağlam enerji mevzuatını uygulayarak ve yeşil teknolojiye yatırımları teşvik ederek değişimi hızlandırabilir.
Biyoçeşitliliği korurken gezegenimize saygı duyan ve yaşam kalitesini artıran sürdürülebilir şehirler yaratmak mümkün.”
