“Baskılar karşısında ne yapmalı?” diye soranlara…
Yale Üniversitesi Tarih Profesörü Timothy Snyder Tiranlık Üzerine: Yirminci Yüzyıldan Yirmi Ders adlı kitabının özetini internette paylaşmış. Bu özetin bir özetini hazırladım sizlere:
1. Hemen itaat etmeyin. Otoriterlere gücünün çoğu kolayca verilir. Bireyler baskıcı bir hükümetin neler isteyebileceğini düşünüp, henüz kendilerinden istenmeden, gereğini yapmaya başlarlar. Durun.
2. Bir kurumu savunun. Mahkemeleri, basını ya da bir gazeteyi izleyin. Kurumlar savunulmadıklarında, domino taşları gibi yıkılırlar.
3. Profesyonel ahlakı anımsayın. Özellikle ülke liderleri kötü örnek oluşturduğunda... Avukatlar olmadan hukukun üstünlüğünü yıkmak, yargıçlar olmadan göstermelik duruşmalar yapmak güçtür.
4. Politikacıları dinlerken, belli kelimeleri ayırt edin. ‘Terörizm’ ve ‘aşırı uç’ sözcüklerinin yaygın kullanımına dikkat. ‘İstisna’ ve ‘Olağanüstü hal’ gibi ölümcül kavramlara karşı uyanık olun.
5. İnanılmaz olan gerçekleştiğinde, sakin olun. Tüm otoriterlerin güçlerini pekiştirmek için hep terörist bir saldırı planladıklarını ya da beklediklerini hatırlayın. Reichtag Yangını’nı düşünün.
6. Kullandığınız dile özen gösterin. Kendinize özgü bir konuşma biçimi geliştirin. Yatmadan önce kitap okuyun; örneğin George Orwell’den ‘1984’, Albert Camus’den ‘Başkaldıran İnsan’.
7. Kendinizi gösterin. Biri yapmalı. Bir örnek oluşturduğunuzda, statükonun büyüsü bozulur ve diğerleri sizi izler.
8. Gerçeğe inanın. Gerçeği terk etmek, özgürlükten vaz geçmektir. Hiçbir doğru kalmazsa, kimse gücü eleştiremez.
9. Araştırın. Düşünerek doğruları bulun. Uzun makalelere daha çok zaman ayırın. Özgür yazılı medyaya abone olarak (Sözcü, 9 Eylül gibi - çevirmen notu) araştırmacı gazetecilere destek olun.
10. Aktif siyaset uygulayın. Güç sahipleri, koltuğunuzda gevşeyip, ekran karşısında duygularınızı kaybetmenizi ister. Dışarı çıkın. Yeni yerlere gidin, yeni arkadaşlar edinin ve onlarla aynı yolda yürüyün.
11. Göz teması kurun ve sohbet edin. Böylece gereksiz sosyal engelleri yıkıp, kime güvenip kime güvenmeyeceğinizi anlayabilirsiniz.
12. Dünya için sorumluluk üstlenin. Gamalı haç ve benzeri nefret sembollerini söküp atın; başkalarına örnek olun.
13. Tek partili devleti engelleyin. Henüz olası iken, yerel ve genel seçimlerde mutlaka oy kullanın.
14. Hayır işlerine düzenli katkı sağlayın. Bir hayır kurumu seçin ve otomatik ödeme talimatı verin.
15. Mahrem bir yaşam oluşturun. İğrenç hükümdarlar sizi boyun eğmeye zorlamak için hakkınızda bildiklerini kullanırlar. Bilgisayarınızdaki kötü amaçlı yazılımları silin. Yazdıklarınıza dikkat edin, açık vermeyin.
16. Diğer ülkelerde yaşayanlardan bilgi alın. Yurtdışı arkadaşlıklarınızı sürdürün veya yenilerini edinin.
17. Paramiliter güçlere dikkat edin. Silahlı adamlar üniforma giyip, ellerinde liderlerinin resmi ve meşalelerle dolaşmaya başladığında sona yaklaşmışsınızdır. Bu kişiler, polis ve askerlerle birbirlerine karıştığında ‘Oyun bitti’ demektir.
18. Silah taşımak zorundaysanız düşünceli olun. Kamu görevindeyseniz bilin ki, geçmişteki musibetlere, bir gün kendilerini usulsüz işler yaparken bulan polis ve askerler bulaşmıştır. “Hayır” demeye hazır olun.
19. Olabildiğinizce cesur olun. Eğer hiçbirimiz özgürlük için ölmeye hazır olmazsak, hepimiz tutsak olarak ölürüz.
20. Vatansever olun.
Trump karşıtı Prof. Snyder “Yararlı olduğunu düşünüyorsanız, lütfen bunu basın ve dağıtın” diye yazmış.
ABD'li dostlara yardım için paylaşalım…