Yıllardır televizyonlardan belgesellerini imrenerek izlediğim dünyanın oksijen deposu Amazon Yağmur Ormanlarını yakından görmek çevre yazarı olarak inanılmaz bir duyduydu. Yüzde 60’ı Brezilya sınırlarında bulunan ve Peru, Kolombiya, Venezuela, Ekvador, Bolivya, Guyana, Surinam ve Fransız Guyanası’nı kaplayan 5,5 milyon kilometrekarelik Amazon Ormanlarına dünyanın akciğerleri deniyor.
25 yıldır çevre yazılar yazıp TV programları yapan bir kişi olarak insan yaşamının sürdürülmesinde doğanın, bitkiler ve ormanların çok çok önemli olduğunu sık sık yazıdım. Bakterilerin salgıladığı toksinlerin insan vücuduna verdiği zararları araştırıp bunun üzerine antitoksinler üzerinde çalışmalar yürüterek birçok hastalığın asıl sebebinin bakteriler olduğunu keşfeden Alman bakteriyolog Paul Ehrlich, şu sözü çok kıymetlidir; “Doğa insan olmadan da yaşar; ama insan, doğa yok olduktan sonra yaşayamaz”. Bu gün dünyada yaşanan doğal afetlere baktığından bu sözü daha iyi anlayabiliriz. Bir hafta sonra da 21 Mart Dünya Ormancılık Günü’nü ve 22 Mart Dünya Su Günü’nü kutlayacağız.
Bu hafta yüzde 60’ı Brezilya sınırlarında bulunan bulunan ve bizzat gidip gördüğüm o muhteşem Amazon Ormanları ve yaşadıklarımı yazacağım. Çevre yazıları yazmaya başladığım 25 yıllık hayalim gerçekleştirmek müthiş oldu. Düşünebiliyor musunuz 9 ülkeyi kaplayan beş buçuk milyonkilometrekarelik ormanlık alan ve dünyanın akciğerleri olarak kabul ediliyor. Amazon ormanlarında çıkan yangınlarda kendi ülkendeki orman yangınları kadar üzülmüştüm.
400’DEN FAZLA KABİLE YAŞIYOR
Birbirinden egzotik bitki örtüsü ve hayvan türüne ev sahipliği yapan ve dünya oksijeninin yüzde 20’sini sağlayan Amazon yağmur ormanları, dünyadaki yağmur ormanlarının yarısından fazlasını oluşturuyor. Amazon ormanları kırk bin çeşit bitkiye, iki bin üzeri kuş türüne, binlerce memeli hayvana, yüz bin çeşit omurgasız canlıya ve iki bin birbirinden farklı balık türlerine ev sahipliği yapıyor. Amazon Ormanları içerisinde 40 bin ağaç çeşidi, iki bin kuş çeşidi ve memeli hayvan, 2 bin 200 balık çeşidi ile 128 bin 843 çeşit omurgasız hayvan bulunur ve bu nedenle dünya üzerinde en fazla türe sahip olan ormanı ünvanına sahip. Brezilya’da doğa, ormanlar ve yaban hayatı o kadar önemli ki kağıt paralarının üzerinde hayvan resimleri bulunuyor. Dünyadaki hayvan ve bitki türlerinin de yüzde 10'unu barındıran Amazonlar, 400'den fazla yerli kabileye de ev sahipliği yapıyor. Denizde yaşamayan tek denizineği türü olan Amazon Denizineği gibi çok sayıda endemik hayvan ve bitki barındırıyor. Amazon ormanlarını detaylı yazmak için sayfalar yetmez.
UNESCO DÜNYA MİRASI LİSTESİNDE
Amazon Yağmur Ormanları içinde bulunan İguazu Şelaleleri, Brezilya ve Arjantin sınırları içerisinde dünyanın her yerinden gelen milyonlarca ziyaretçiyi hayrete düşürüyor. Iguazu Şelaleleri 1541 yılında İspanyol kâşif Alvar Nunez Cabeza de Vaca tarafından keşfedilmiş. Şelaleler, Guaraní yerli halkı tarafından Büyük Su anlamına gelen Iguazu olarak adlandırılmıştır. Yerli halk için kutsal bir yer olan Iguazu, zamanla dünyaca ünlü bir doğal harikası haline gelmiş. 275 şelaleden oluşan bu doğal güzellik, çevredeki tropik yağmur ormanları ve doğal yaşamıyla muhteşem bir görüntü oluşturuyor. en ünlüsü Garganta del Diablo veya Şeytanın Boğazı olarak bilinen bölümü, bu devasa şelale, yaklaşık 82 metre yüksekliğindeki düşüşüyle izleyenleri büyülüyor. Dünya'nın en büyük şelalelerinden biri olarak kabul edilen Iguazu Şelaleleri, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alıyor. Iguazu Şelaleleri, Arjantin ve Brezilya'nın sınırında ve ziyaretçiler birbirlerini çok rahat görebiliyorlar. Ayrıca, macera severler için rafting ve doğa yürüyüşleri gibi aktiviteler de yer alıyor. doğal çevrenin korunması ve sürdürülebilir turizm açısından hassas bir alan olan Iguazu Şelaleleri, Hem Brezilya hem de Arjantin hükümetleri ve yerel yetkililer tarafından çok iyi korunuyor. Yetkililer, ziyaretçi sayısının kontrolü, izleme ve yürüyüş rotalarının düzenlenmesi ve çevre bilincini arttırmak amacıyla eğitim programları uygulayıp, bu doğal güzelliğin gelecek nesillere aktarılmasını ve dünya mirası olarak korunmasını çok iyi yürütüyorlar. Iguazu Şelalelerinin ziyaretçilere kendilerini en sık gösteren hayvanları rakun benzeri bir memeli hayvan olan koati’leri çok sık gördüm.
